Electronic waste, or e-waste, is a growing problem in many parts of the world, and India is no exception. Our country produces over 3.2 million tonnes of e-waste annually, and Nagaland, like many other regions, has seen a sharp rise in electronics usage without a formal system to deal with the waste. E-waste includes everything from mobile phones to refrigerators which contain hazardous materials like lead, mercury, and cadmium that can cause environmental and health problems if disposed of improperly. The hazardous substances can seep into soil and water and contaminate local ecosystems.
Despite these dangers, no formal collection and recycling centres exist in many Indian states, including Nagaland. And that’s what makes the story of Bendangwala Walling and Sowete Letro, two women from Dimapur, Nagaland, remarkable. Together, they have founded Nagaland’s first-ever e-waste collection centre, e-Circle, to address this issue.
How it all started
Sowete Letro always had a habit of holding onto things, even broken or useless electronic items, hoping she might need them someday. Today, she is using that habit to make a real difference in managing e-waste in her state.
The journey of founding e-Circle started when both Letro and Walling were studying in Punjab. Letro pursued a degree in human rights, while Walling studied social work. During this time, Letro’s dissertation on plastic waste management introduced her to the world of waste management. Both friends bonded over their love for the environment and their shared dream of doing something impactful for their home state of Nagaland.
Their real-world experience came from an internship with a company in Shillong that dealt with municipal and solid waste. While solid waste management seemed too vast and complex to tackle initially, the duo decided to focus on electronic waste. And this is how in 2018, e-Circle was born.
So, how does it work?
The company is authorised by the Nagaland Pollution Control Board. Walling and Letro began by reaching out to repair shops, offices, and homes in Dimapur, asking for unused or broken electronic items. At first, it wasn’t easy—they often had to explain the concept of e-waste and why it was important to recycle it. They would sometimes buy e-waste from people or receive it as a donation, and in return, they issued certificates for e-waste donation. The collected waste is stored at Letro’s house until there's enough to transport to their recycling partner, Hulladek Recycling Private Limited in Kolkata, which specializes in responsible e-waste processing.
Despite the challenges they faced initially, the project slowly gained momentum. In their first year, e-Circle managed to collect and transport 20 tonnes of e-waste to Kolkata for recycling. They also conducted around 30 sensitization programs across Nagaland to raise awareness about the dangers of improper e-waste disposal.
Additionally, they have placed e-waste bins at schools, shops, and offices in Dimapur to make it easier for people to dispose of their unused electronics properly. Through these efforts, e-Circle is creating a network of conscious e-waste disposal in Nagaland, which had little to no infrastructure for e-waste management before.
What’s particularly impressive about e-Circle is that it is a completely self-funded initiative. Walling and Letro used their savings to get the project started, and their earnings come from Hulladek, which pays them for the e-waste they collect and send for recycling. Now that they’ve found their footing, they are looking to expand the initiative to other districts in Nagaland and collaborate with more partners across the northeast region.
The story of Bendangwala Walling and Sowete Letro is a perfect example of how hard work and perseverance can bring about positive change in a small town like Dimapur.
Their work goes beyond recycling electronics—it’s about raising awareness, promoting sustainability, and encouraging others to do the same. As e-Circle continues to grow, it hopes to inspire more people across India to get involved and help tackle the problem of e-waste.
इलेक्ट्रॉनिक कचरा या ई-कचरा दुनिया के कई हिस्सों में एक बढ़ती हुई समस्या है, और भारत कोई अपवाद नहीं है। हमारा देश सालाना 3.2 मिलियन टन से ज़्यादा ई-कचरा पैदा करता है, और नागालैंड, कई दूसरे क्षेत्रों की तरह, कचरे से निपटने के लिए औपचारिक व्यवस्था के बिना इलेक्ट्रॉनिक्स के इस्तेमाल में तेज़ी से वृद्धि देखी गई है। ई-कचरे में मोबाइल फ़ोन से लेकर रेफ़्रिजरेटर तक सब कुछ शामिल है, जिसमें सीसा, पारा और कैडमियम जैसे ख़तरनाक पदार्थ होते हैं, जो अगर गलत तरीके से निपटाए जाएँ, तो पर्यावरण और स्वास्थ्य संबंधी समस्याएँ पैदा कर सकते हैं। ख़तरनाक पदार्थ मिट्टी और पानी में मिल सकते हैं और स्थानीय पारिस्थितिकी तंत्र को दूषित कर सकते हैं।
इन ख़तरों के बावजूद,
नागालैंड सहित कई भारतीय राज्यों में कोई
औपचारिक संग्रह और रीसाइक्लिंग केंद्र मौजूद नहीं है। और यही बात नागालैंड के
दीमापुर की दो महिलाओं बेंडांगवाला वालिंग और सोवेते लेट्रो की कहानी को उल्लेखनीय
बनाती है। साथ मिलकर, उन्होंने इस
समस्या को हल करने के लिए नागालैंड का पहला ई-कचरा संग्रह केंद्र, ई-सर्किल की स्थापना की है।
यह सब कैसे शुरू हुआ
सोवेते लेट्रो को हमेशा
से ही चीजों को संभाल कर रखने की आदत थी, चाहे वे टूटी हुई या बेकार इलेक्ट्रॉनिक वस्तुएं ही क्यों न हों, उन्हें उम्मीद थी कि शायद उन्हें कभी उनकी
जरूरत पड़ जाए। आज, वह अपनी इस आदत
का इस्तेमाल अपने राज्य में ई-कचरे के प्रबंधन में एक बड़ा बदलाव लाने के लिए कर
रही हैं।
ई-सर्किल की स्थापना की
यात्रा तब शुरू हुई जब लेट्रो और वालिंग दोनों पंजाब में पढ़ाई कर रहे थे। लेट्रो
ने मानवाधिकार में डिग्री हासिल की, जबकि वालिंग ने सामाजिक कार्य का अध्ययन किया। इस दौरान, प्लास्टिक अपशिष्ट प्रबंधन पर लेट्रो के शोध
प्रबंध ने उन्हें अपशिष्ट प्रबंधन की दुनिया से परिचित कराया। दोनों दोस्त
पर्यावरण के प्रति अपने प्यार और अपने गृह राज्य नागालैंड के लिए कुछ प्रभावशाली
करने के अपने साझा सपने के कारण एक-दूसरे के करीब आए।
उनका वास्तविक अनुभव
शिलांग की एक कंपनी में इंटर्नशिप से आया, जो नगरपालिका और ठोस कचरे से निपटती थी। हालांकि शुरू में ठोस अपशिष्ट प्रबंधन
बहुत बड़ा और जटिल लग रहा था, लेकिन दोनों ने
इलेक्ट्रॉनिक कचरे पर ध्यान केंद्रित करने का फैसला किया। और इस तरह 2018 में ई-सर्किल का जन्म हुआ।
तो, यह कैसे काम करता है?
कंपनी नागालैंड प्रदूषण
नियंत्रण बोर्ड द्वारा अधिकृत है। वॉलिंग और लेट्रो ने दीमापुर में मरम्मत की
दुकानों, कार्यालयों और घरों में
जाकर अप्रयुक्त या टूटे हुए इलेक्ट्रॉनिक सामान की मांग की। शुरू में, यह आसान नहीं था - उन्हें अक्सर ई-कचरे की
अवधारणा को समझाना पड़ता था और इसे रीसाइकिल करना क्यों महत्वपूर्ण है। वे कभी-कभी
लोगों से ई-कचरा खरीदते थे या इसे दान के रूप में प्राप्त करते थे, और बदले में, वे ई-कचरा दान के लिए प्रमाण पत्र जारी करते थे। एकत्रित
कचरे को लेट्रो के घर पर तब तक संग्रहीत किया जाता है जब तक कि कोलकाता में उनके
रीसाइक्लिंग पार्टनर, हुल्लाडेक
रीसाइक्लिंग प्राइवेट लिमिटेड तक ले जाने के लिए पर्याप्त कचरा न हो जाए, जो जिम्मेदार ई-कचरा प्रसंस्करण में माहिर है।
शुरुआत में उन्हें जिन
चुनौतियों का सामना करना पड़ा, उसके बावजूद
परियोजना ने धीरे-धीरे गति पकड़ी। अपने पहले वर्ष में, ई-सर्किल ने रीसाइक्लिंग के लिए 20 टन ई-कचरा एकत्र करने और कोलकाता ले जाने में कामयाबी
हासिल की। उन्होंने अनुचित ई-कचरा निपटान के खतरों के बारे में जागरूकता बढ़ाने
के लिए नागालैंड में लगभग 30 संवेदीकरण
कार्यक्रम भी आयोजित किए।
इसके अलावा, उन्होंने दीमापुर में स्कूलों, दुकानों और दफ़्तरों में ई-कचरा डिब्बे रखे हैं,
ताकि लोगों के लिए अपने अप्रयुक्त इलेक्ट्रॉनिक
सामान का उचित तरीके से निपटान करना आसान हो सके। इन प्रयासों के ज़रिए, ई-सर्किल नागालैंड में जागरूक ई-कचरा निपटान का
एक नेटवर्क बना रहा है, जहाँ पहले ई-कचरा
प्रबंधन के लिए बहुत कम या कोई बुनियादी ढाँचा नहीं था।
ई-सर्किल के बारे में
सबसे प्रभावशाली बात यह है कि यह पूरी तरह से स्व-वित्तपोषित पहल है। वॉलिंग और
लेट्रो ने इस परियोजना को शुरू करने के लिए अपनी बचत का इस्तेमाल किया और उनकी
कमाई हुल्लाडेक से होती है, जो उन्हें उनके
द्वारा एकत्र किए गए ई-कचरे के लिए भुगतान करता है और रीसाइक्लिंग के लिए भेजता
है। अब जब उन्होंने अपनी जगह बना ली है, तो वे नागालैंड के अन्य जिलों में इस पहल का विस्तार करने और पूर्वोत्तर
क्षेत्र में और अधिक भागीदारों के साथ सहयोग करने की सोच रहे हैं।
बेंडांगवाला वॉलिंग और
सोवेते लेट्रो की कहानी इस बात का एक आदर्श उदाहरण है कि कैसे कड़ी मेहनत और
दृढ़ता दीमापुर जैसे छोटे शहर में सकारात्मक बदलाव ला सकती है।
उनका काम इलेक्ट्रॉनिक्स
को रीसाइकिल करने से कहीं आगे जाता है - यह जागरूकता बढ़ाने, स्थिरता को बढ़ावा देने और दूसरों को भी ऐसा
करने के लिए प्रोत्साहित करने के बारे में है। जैसे-जैसे ई-सर्किल का विकास जारी
रहेगा, उसे उम्मीद है कि इससे
भारत भर में अधिक से अधिक लोग इसमें शामिल होंगे और ई-कचरे की समस्या से निपटने
में मदद करेंगे।
इलेक्ट्रॉनिक कचरा किंवा ई-कचरा ही जगातील अनेक भागांमध्ये वाढणारी समस्या आहे आणि भारतही त्याला अपवाद नाही. आपला देश दरवर्षी ३.२ दशलक्ष टनांहून अधिक ई-कचरा तयार करतो आणि इतर अनेक प्रदेशांप्रमाणेच नागालँडमध्येही कचऱ्याला सामोरे जाण्यासाठी औपचारिक प्रणालीशिवाय इलेक्ट्रॉनिक्सच्या वापरात मोठी वाढ झाली आहे. ई-कचऱ्यामध्ये मोबाईल फोनपासून रेफ्रिजरेटरपर्यंत सर्व गोष्टींचा समावेश होतो ज्यात शिसे, पारा आणि कॅडमियम यांसारखे घातक पदार्थ असतात ज्यांची अयोग्य पद्धतीने विल्हेवाट लावल्यास पर्यावरण आणि आरोग्य समस्या निर्माण होऊ शकतात. घातक पदार्थ माती आणि पाण्यात झिरपू शकतात आणि स्थानिक परिसंस्था दूषित करू शकतात.
हे धोके असूनही, नागालँडसह अनेक भारतीय राज्यांमध्ये कोणतेही
औपचारिक संकलन आणि पुनर्वापर केंद्रे अस्तित्वात नाहीत. आणि यामुळेच बेंडंगवाला
वॉलिंग आणि सोवेट लेट्रो या दिमापूर, नागालँड येथील दोन महिलांची कथा उल्लेखनीय बनते. या समस्येचे निराकरण
करण्यासाठी त्यांनी एकत्रितपणे नागालँडचे पहिले ई-कचरा संकलन केंद्र, ई-सर्कल स्थापन केले आहे.
हे सर्व कसे सुरू झाले
सोवेट लेट्रोला नेहमी
वस्तू, अगदी तुटलेल्या किंवा
निरुपयोगी इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंना धरून ठेवण्याची सवय होती, या आशेने की तिला एखाद्या दिवशी त्यांची गरज भासेल. आज,
ती ती सवय वापरून तिच्या राज्यात ई-कचरा
व्यवस्थापनात खरा बदल घडवत आहे.
लेट्रो आणि वॉलिंग हे
दोघे पंजाबमध्ये शिकत असताना ई-सर्कलच्या स्थापनेचा प्रवास सुरू झाला. लेट्रोने
मानवी हक्कांमध्ये पदवी घेतली, तर वॉलिंगने
सामाजिक कार्याचा अभ्यास केला. या वेळी लेट्रोच्या प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापनावरील
प्रबंधाने तिला कचरा व्यवस्थापनाच्या जगाची ओळख करून दिली. दोन्ही मित्र
पर्यावरणावरील त्यांचे प्रेम आणि नागालँड या त्यांच्या मूळ राज्यासाठी काहीतरी
प्रभावी करण्याचे त्यांचे स्वप्न यांच्याशी जोडले गेले.
त्यांचा वास्तविक-जगाचा
अनुभव शिलॉन्गमधील एका कंपनीच्या इंटर्नशिपमधून आला ज्याने महापालिका आणि घनकचरा
हाताळला. घनकचरा व्यवस्थापन सुरुवातीला खूप व्यापक आणि गुंतागुंतीचे वाटत असताना,
या दोघांनी इलेक्ट्रॉनिक कचऱ्यावर लक्ष
केंद्रित करण्याचा निर्णय घेतला. आणि अशा प्रकारे 2018 मध्ये ई-सर्कलचा जन्म झाला.
तर, ते कसे कार्य करते?
कंपनी नागालँड प्रदूषण
नियंत्रण मंडळाद्वारे अधिकृत आहे. वॉलिंग आणि लेट्रोने दिमापूरमधील दुकाने,
कार्यालये आणि घरे दुरुस्त करून न वापरलेल्या
किंवा तुटलेल्या इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंची मागणी करून सुरुवात केली. सुरुवातीला,
हे सोपे नव्हते - त्यांना अनेकदा ई-कचऱ्याची
संकल्पना आणि त्याचा पुनर्वापर करणे का महत्त्वाचे आहे हे स्पष्ट करावे लागले. ते
कधी कधी लोकांकडून ई-कचरा विकत घेतात किंवा देणगी म्हणून घेत असत आणि त्या बदल्यात
त्यांनी ई-कचरा दानासाठी प्रमाणपत्रे दिली. संकलित केलेला कचरा लेट्रोच्या घरात
साठवून ठेवला जातो जोपर्यंत त्यांच्या पुनर्वापर भागीदार, हुल्लाडेक रीसायकलिंग प्रायव्हेट लिमिटेड, कोलकाता, जे जबाबदार ई-कचरा प्रक्रियेत माहिर आहे, कडे नेण्यासाठी पुरेसे आहे.
सुरुवातीच्या काळात
त्यांच्यासमोर आव्हाने असतानाही या प्रकल्पाला हळूहळू गती मिळाली. त्यांच्या
पहिल्या वर्षात, ई-सर्कलने 20 टन ई-कचरा कोलकात्यात पुनर्वापरासाठी गोळा
करून वाहून नेला. त्यांनी अयोग्य ई-कचरा विल्हेवाटीच्या धोक्यांबद्दल जागरूकता
निर्माण करण्यासाठी संपूर्ण नागालँडमध्ये सुमारे 30 संवेदीकरण कार्यक्रम आयोजित केले.
याव्यतिरिक्त, त्यांनी दिमापूरमधील शाळा, दुकाने आणि कार्यालयांमध्ये ई-कचऱ्याचे डबे
ठेवले आहेत जेणेकरून लोकांना त्यांच्या न वापरलेल्या इलेक्ट्रॉनिक्सची योग्य
प्रकारे विल्हेवाट लावणे सोपे होईल. या प्रयत्नांद्वारे, ई-सर्कल नागालँडमध्ये जागरूक ई-कचरा विल्हेवाटीचे जाळे तयार
करत आहे, ज्यामध्ये पूर्वी ई-कचरा
व्यवस्थापनासाठी पायाभूत सुविधा नव्हती.
ई-सर्कल बद्दल विशेषतः
प्रभावी गोष्ट म्हणजे हा एक पूर्णपणे स्वयं-अनुदानीत उपक्रम आहे. वॉलिंग आणि
लेट्रो यांनी त्यांच्या बचतीचा वापर प्रकल्प सुरू करण्यासाठी केला आणि त्यांची
कमाई हुल्लाडेकमधून येते, ज्यामुळे ते गोळा
केलेल्या आणि पुनर्वापरासाठी पाठवलेल्या ई-कचऱ्यासाठी पैसे देतात. आता त्यांना
त्यांचा पाया सापडला आहे, ते नागालँडमधील
इतर जिल्ह्यांमध्ये या उपक्रमाचा विस्तार करण्याचा आणि ईशान्य प्रदेशातील अधिक
भागीदारांसह सहयोग करण्याचा विचार करत आहेत.
बेंडंगवाला वॉलिंग आणि
सोवेट लेट्रो यांची कहाणी दिमापूरसारख्या छोट्या शहरात कठोर परिश्रम आणि चिकाटी
किती सकारात्मक बदल घडवून आणू शकते याचे उत्तम उदाहरण आहे.
त्यांचे कार्य
इलेक्ट्रॉनिक्सच्या पुनर्वापराच्या पलीकडे जाते—हे जागरूकता वाढवणे, टिकावूपणाला प्रोत्साहन देणे आणि इतरांनाही असे
करण्यास प्रोत्साहित करणे याबद्दल आहे. जसजसे ई-सर्कल वाढत चालले आहे, तसतसे भारतभरातील अधिकाधिक लोकांना त्यात
सहभागी होण्यासाठी आणि ई-कचऱ्याच्या समस्येला सामोरे जाण्यास मदत करण्याची आशा
आहे.
ઈલેક્ટ્રોનિક કચરો, અથવા ઈ-કચરો, વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં વધતી જતી સમસ્યા છે, અને ભારત પણ તેનો અપવાદ નથી. આપણો દેશ વાર્ષિક 3.2 મિલિયન ટનથી વધુ ઈ-કચરો ઉત્પન્ન કરે છે, અને નાગાલેન્ડ, અન્ય ઘણા પ્રદેશોની જેમ, કચરા સાથે વ્યવહાર કરવાની ઔપચારિક વ્યવસ્થા વિના ઈલેક્ટ્રોનિક્સ વપરાશમાં તીવ્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. ઈ-વેસ્ટમાં મોબાઈલ ફોનથી લઈને રેફ્રિજરેટર સુધીની દરેક વસ્તુનો સમાવેશ થાય છે જેમાં સીસું, પારો અને કેડમિયમ જેવા જોખમી પદાર્થો હોય છે જેનો અયોગ્ય રીતે નિકાલ કરવામાં આવે તો પર્યાવરણીય અને સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. જોખમી પદાર્થો જમીન અને પાણીમાં પ્રવેશી શકે છે અને સ્થાનિક ઇકોસિસ્ટમને દૂષિત કરી શકે છે.
આ જોખમો હોવા
છતાં, નાગાલેન્ડ સહિત ઘણા
ભારતીય રાજ્યોમાં કોઈ ઔપચારિક સંગ્રહ અને રિસાયક્લિંગ કેન્દ્રો અસ્તિત્વમાં નથી.
અને તે જ નાગાલેન્ડના દિમાપુરની બે મહિલાઓ બેન્ડંગવાલા વોલિંગ અને સોવેટ લેટ્રોની
વાર્તાને નોંધપાત્ર બનાવે છે. આ મુદ્દાને ઉકેલવા માટે તેઓએ સાથે મળીને નાગાલેન્ડના
પ્રથમ ઈ-વેસ્ટ કલેક્શન સેન્ટર, ઈ-સર્કલની
સ્થાપના કરી છે.
તે બધું કેવી
રીતે શરૂ થયું
સોવેટ લેટ્રોને
હંમેશા વસ્તુઓ પકડી રાખવાની આદત હતી, તૂટેલી અથવા નકામી ઈલેક્ટ્રોનિક વસ્તુઓ પણ, આશા હતી કે તેને કોઈ દિવસ તેની જરૂર પડશે. આજે,
તે તેના રાજ્યમાં
ઈ-વેસ્ટના વ્યવસ્થાપનમાં વાસ્તવિક તફાવત લાવવા માટે આ આદતનો ઉપયોગ કરી રહી છે.
લેટ્રો અને
વોલિંગ બંને પંજાબમાં ભણતા હતા ત્યારે ઈ-સર્કલની સ્થાપનાની સફર શરૂ થઈ હતી.
લેટ્રોએ માનવ અધિકારોમાં ડિગ્રી લીધી, જ્યારે વોલિંગે સામાજિક કાર્યનો અભ્યાસ કર્યો. આ સમય દરમિયાન, લેટ્રોના પ્લાસ્ટિક વેસ્ટ મેનેજમેન્ટ પરના
નિબંધે તેણીને કચરાના વ્યવસ્થાપનની દુનિયા સાથે પરિચય કરાવ્યો. બંને મિત્રો
પર્યાવરણ પ્રત્યેના તેમના પ્રેમ અને તેમના ગૃહ રાજ્ય નાગાલેન્ડ માટે કંઈક
પ્રભાવશાળી કરવાના તેમના સહિયારા સ્વપ્નથી બંધાયેલા છે.
તેમનો
વાસ્તવિક-વિશ્વનો અનુભવ શિલોંગની એક કંપની સાથેની ઇન્ટર્નશિપમાંથી આવ્યો જે
મ્યુનિસિપલ અને ઘન કચરા સાથે કામ કરતી હતી. જ્યારે ઘન કચરાનું સંચાલન શરૂઆતમાં
સામનો કરવા માટે ખૂબ વિશાળ અને જટિલ લાગતું હતું, ત્યારે બંનેએ ઇલેક્ટ્રોનિક કચરા પર ધ્યાન
કેન્દ્રિત કરવાનું નક્કી કર્યું. અને આ રીતે 2018માં ઈ-સર્કલનો જન્મ થયો.
તો, તે કેવી રીતે કામ કરે છે?
કંપની નાગાલેન્ડ
પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડ દ્વારા અધિકૃત છે. વોલિંગ અને લેટ્રોની શરૂઆત દીમાપુરમાં
દુકાનો, ઓફિસો અને ઘરોના સમારકામ
સુધી પહોંચીને, ન વપરાયેલ અથવા
તૂટેલી ઈલેક્ટ્રોનિક વસ્તુઓની માંગણી કરીને શરૂ થઈ. શરૂઆતમાં, તે સરળ નહોતું-તેમને વારંવાર ઈ-કચરાની વિભાવના
સમજાવવી પડતી હતી અને શા માટે તેને રિસાયકલ કરવું મહત્વપૂર્ણ હતું. તેઓ ક્યારેક
લોકો પાસેથી ઈ-કચરો ખરીદતા અથવા દાન તરીકે મેળવતા અને બદલામાં તેઓ ઈ-વેસ્ટ ડોનેશન
માટે પ્રમાણપત્રો આપતા. એકત્ર કરાયેલ કચરો લેટ્રોના ઘરમાં સંગ્રહિત કરવામાં આવે છે
જ્યાં સુધી તેમના રિસાયક્લિંગ પાર્ટનર, કોલકાતામાં હુલ્લાડેક રિસાયક્લિંગ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, જે જવાબદાર ઈ-વેસ્ટ પ્રોસેસિંગમાં નિષ્ણાત છે,
સુધી પહોંચાડવા માટે
પૂરતો ન હોય.
શરૂઆતમાં
પડકારોનો સામનો કર્યો હોવા છતાં, પ્રોજેક્ટે ધીમે
ધીમે વેગ પકડ્યો. તેમના પ્રથમ વર્ષમાં, ઈ-સર્કલ રિસાયક્લિંગ માટે 20 ટન ઈ-કચરો
કોલકાતામાં એકત્ર કરવામાં અને પરિવહન કરવામાં વ્યવસ્થાપિત થયા. તેઓએ અયોગ્ય
ઈ-કચરાના નિકાલના જોખમો વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે સમગ્ર નાગાલેન્ડમાં લગભગ 30 સંવેદનશીલતા કાર્યક્રમો પણ હાથ ધર્યા હતા.
વધુમાં, તેઓએ દીમાપુરમાં શાળાઓ, દુકાનો અને ઓફિસોમાં ઈ-કચરાના ડબ્બા મૂક્યા છે
જેથી લોકો તેમના બિનઉપયોગી ઈલેક્ટ્રોનિક્સનો યોગ્ય રીતે નિકાલ કરી શકે. આ પ્રયાસો
દ્વારા, ઈ-સર્કલ નાગાલેન્ડમાં
સભાન ઈ-કચરાના નિકાલનું નેટવર્ક બનાવી રહ્યું છે, જેમાં પહેલા ઈ-વેસ્ટ મેનેજમેન્ટ માટે કોઈ
ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર નહોતું.
ઈ-સર્કલ વિશે ખાસ
કરીને પ્રભાવશાળી બાબત એ છે કે તે સંપૂર્ણપણે સ્વ-ભંડોળથી ચાલતી પહેલ છે. વોલિંગ
અને લેટ્રોએ પ્રોજેક્ટ શરૂ કરવા માટે તેમની બચતનો ઉપયોગ કર્યો, અને તેમની કમાણી હુલ્લાડેકમાંથી આવે છે,
જે તેઓ જે ઈ-કચરો એકત્રિત
કરે છે અને રિસાયક્લિંગ માટે મોકલે છે તેના માટે તેમને ચૂકવણી કરે છે. હવે જ્યારે
તેઓને તેમનું પગથિયું મળી ગયું છે, તેઓ નાગાલેન્ડના
અન્ય જિલ્લાઓમાં પહેલને વિસ્તારવા અને સમગ્ર ઉત્તરપૂર્વ પ્રદેશમાં વધુ ભાગીદારો
સાથે સહયોગ કરવા વિચારી રહ્યા છે.
બેન્ડંગવાલા
વૉલિંગ અને સોવેટ લેટ્રોની વાર્તા દીમાપુર જેવા નાના શહેરમાં કેવી રીતે સખત મહેનત
અને દ્રઢતાથી સકારાત્મક પરિવર્તન લાવી શકાય છે તેનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે.
તેમનું કાર્ય
ઇલેક્ટ્રોનિક્સ રિસાયક્લિંગથી આગળ વધે છે - તે જાગરૂકતા વધારવા, ટકાઉપણાને પ્રોત્સાહન આપવા અને અન્ય લોકોને તે
કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા વિશે છે. જેમ જેમ ઈ-સર્કલ સતત વિકાસ પામી રહ્યું છે,
તે ભારતભરમાં વધુ લોકોને
સામેલ થવા અને ઈ-કચરાની સમસ્યાનો સામનો કરવા માટે પ્રેરિત કરવાની આશા રાખે છે.
ఎలక్ట్రానిక్ వ్యర్థాలు, లేదా ఇ-వ్యర్థాలు, ప్రపంచంలోని అనేక ప్రాంతాల్లో పెరుగుతున్న సమస్య, మరియు భారతదేశం మినహాయింపు కాదు. మన దేశం ఏటా 3.2 మిలియన్ టన్నులకు పైగా ఇ-వ్యర్థాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది మరియు నాగాలాండ్, అనేక ఇతర ప్రాంతాల మాదిరిగానే, వ్యర్థాలను ఎదుర్కోవటానికి అధికారిక వ్యవస్థ లేకుండా ఎలక్ట్రానిక్స్ వినియోగంలో గణనీయమైన పెరుగుదలను చూసింది. E-వేస్ట్లో మొబైల్ ఫోన్ల నుండి రిఫ్రిజిరేటర్ల వరకు అన్నీ ఉంటాయి, వీటిలో సీసం, పాదరసం మరియు కాడ్మియం వంటి ప్రమాదకరమైన పదార్థాలు ఉంటాయి, ఇవి సరిగ్గా పారవేసినట్లయితే పర్యావరణ మరియు ఆరోగ్య సమస్యలను కలిగిస్తాయి. ప్రమాదకరమైన పదార్థాలు నేల మరియు నీటిలోకి ప్రవేశించి స్థానిక పర్యావరణ వ్యవస్థలను కలుషితం చేస్తాయి.
ఈ ప్రమాదాలు
ఉన్నప్పటికీ, నాగాలాండ్తో సహా
అనేక భారతీయ రాష్ట్రాల్లో అధికారిక సేకరణ మరియు రీసైక్లింగ్ కేంద్రాలు లేవు.
నాగాలాండ్లోని దిమాపూర్కు చెందిన బెండంగ్వాలా వాల్లింగ్ మరియు సోవెటే లెట్రో
అనే ఇద్దరు మహిళల కథను ఇది గొప్పగా చేస్తుంది. ఈ సమస్యను పరిష్కరించడానికి వారు
కలిసి నాగాలాండ్లో మొట్టమొదటి ఇ-వ్యర్థాల సేకరణ కేంద్రం ఇ-సర్కిల్ను
స్థాపించారు.
ఇదంతా ఎలా
మొదలైంది
Sowete Letro ఎల్లప్పుడూ
వస్తువులు, విరిగిన లేదా
పనికిరాని ఎలక్ట్రానిక్ వస్తువులను పట్టుకునే అలవాటును కలిగి ఉంది, ఆమెకు అవి ఏదో ఒక రోజు అవసరం కావచ్చునని ఆశతో.
ఈ రోజు, ఆమె తన
రాష్ట్రంలో ఇ-వ్యర్థాలను నిర్వహించడంలో నిజమైన మార్పు కోసం ఆ అలవాటును
ఉపయోగిస్తోంది.
లెట్రో మరియు
వాలింగ్ ఇద్దరూ పంజాబ్లో చదువుతున్నప్పుడు ఇ-సర్కిల్ స్థాపించే ప్రయాణం
ప్రారంభమైంది. లెట్రో మానవ హక్కులలో డిగ్రీని అభ్యసించారు, వాలింగ్ సామాజిక పనిని అభ్యసించారు. ఈ సమయంలో,
ప్లాస్టిక్ వ్యర్థాల
నిర్వహణపై లెట్రో యొక్క డిసర్టేషన్ ఆమెను వ్యర్థ పదార్థాల నిర్వహణ ప్రపంచానికి
పరిచయం చేసింది. పర్యావరణం పట్ల తమకున్న ప్రేమ మరియు వారి సొంత రాష్ట్రమైన
నాగాలాండ్కు ఏదైనా ప్రభావవంతంగా చేయాలనే వారి కలలను పంచుకోవడంతో స్నేహితులిద్దరూ
బంధించారు.
వారి
వాస్తవ-ప్రపంచ అనుభవం షిల్లాంగ్లోని మునిసిపల్ మరియు ఘన వ్యర్థాలతో వ్యవహరించే
సంస్థతో ఇంటర్న్షిప్ నుండి వచ్చింది. సాలిడ్ వేస్ట్ మేనేజ్మెంట్ ప్రారంభంలో
పరిష్కరించడానికి చాలా విస్తారంగా మరియు సంక్లిష్టంగా అనిపించినప్పటికీ, ఇద్దరూ ఎలక్ట్రానిక్ వ్యర్థాలపై దృష్టి
పెట్టాలని నిర్ణయించుకున్నారు. మరియు 2018లో ఈ-సర్కిల్ పుట్టింది.
కాబట్టి, ఇది ఎలా పని చేస్తుంది?
ఈ కంపెనీకి
నాగాలాండ్ కాలుష్య నియంత్రణ మండలి అధికారం ఉంది. వాలింగ్ మరియు లెట్రో డిమాపూర్లోని
దుకాణాలు, కార్యాలయాలు
మరియు గృహాలను మరమ్మతు చేయడానికి చేరుకోవడం ద్వారా ప్రారంభించబడ్డాయి, ఉపయోగించని లేదా విరిగిన ఎలక్ట్రానిక్
వస్తువులను అడగడం. మొదట, ఇది అంత సులభం
కాదు-వారు తరచుగా ఇ-వ్యర్థాల భావనను మరియు దానిని రీసైకిల్ చేయడం ఎందుకు ముఖ్యమో
వివరించవలసి ఉంటుంది. వారు కొన్నిసార్లు ఇ-వ్యర్థాలను ప్రజల నుండి కొనుగోలు
చేస్తారు లేదా దానిని విరాళంగా స్వీకరిస్తారు మరియు బదులుగా, వారు ఇ-వ్యర్థాల విరాళం కోసం ధృవపత్రాలను జారీ
చేస్తారు. సేకరించిన వ్యర్థాలు తమ రీసైక్లింగ్ భాగస్వామి అయిన కోల్కతాలోని
హుల్లాడెక్ రీసైక్లింగ్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్కు రవాణా చేయడానికి తగినంతగా ఉండే వరకు
లెట్రో ఇంట్లో నిల్వ చేయబడుతుంది, ఇది
బాధ్యతాయుతమైన ఇ-వేస్ట్ ప్రాసెసింగ్లో ప్రత్యేకత కలిగి ఉంది.
వారు మొదట్లో సవాళ్లను ఎదుర్కొన్నప్పటికీ, ప్రాజెక్ట్ నెమ్మదిగా ఊపందుకుంది. వారి మొదటి సంవత్సరంలో, ఇ-సర్కిల్ రీసైక్లింగ్ కోసం కోల్కతాకు 20 టన్నుల ఇ-వ్యర్థాలను సేకరించి రవాణా చేయగలిగింది. సరికాని ఇ-వ్యర్థాల పారవేయడం వల్ల కలిగే ప్రమాదాల గురించి అవగాహన కల్పించేందుకు వారు నాగాలాండ్ అంతటా దాదాపు 30 సున్నిత కార్యక్రమాలను కూడా నిర్వహించారు.
అదనంగా, వారు తమ ఉపయోగించని ఎలక్ట్రానిక్స్ను సక్రమంగా
పారవేసేందుకు ప్రజలకు సులభతరం చేయడానికి దిమాపూర్లోని పాఠశాలలు, దుకాణాలు మరియు కార్యాలయాల వద్ద ఇ-వేస్ట్
డబ్బాలను ఉంచారు. ఈ ప్రయత్నాల ద్వారా, ఇ-సర్కిల్ నాగాలాండ్లో స్పృహతో కూడిన ఇ-వేస్ట్ డిస్పోజల్ నెట్వర్క్ను
సృష్టిస్తోంది, అంతకు ముందు
ఇ-వ్యర్థాల నిర్వహణకు ఎటువంటి మౌలిక సదుపాయాలు లేవు.
ఇ-సర్కిల్
గురించి ప్రత్యేకంగా ఆకట్టుకునే విషయం ఏమిటంటే ఇది పూర్తిగా స్వీయ-నిధులతో కూడిన
చొరవ. వాల్లింగ్ మరియు లెట్రో ప్రాజెక్ట్ను ప్రారంభించడానికి వారి పొదుపులను
ఉపయోగించారు మరియు వారి ఆదాయాలు హుల్లాడెక్ నుండి వచ్చాయి, ఇది వారు సేకరించి రీసైక్లింగ్ కోసం పంపే
ఇ-వ్యర్థాల కోసం వారికి చెల్లిస్తుంది. ఇప్పుడు వారు తమ పునాదిని కనుగొన్నారు,
వారు నాగాలాండ్లోని ఇతర
జిల్లాలకు చొరవను విస్తరించాలని మరియు ఈశాన్య ప్రాంతంలోని మరిన్ని భాగస్వాములతో
సహకరించాలని చూస్తున్నారు.
దిమాపూర్ వంటి
చిన్న పట్టణంలో కృషి మరియు పట్టుదల సానుకూల మార్పును ఎలా తీసుకువస్తాయో
చెప్పడానికి బెండంగ్వాలా వాల్లింగ్ మరియు సోవేట్ లెట్రో కథ సరైన ఉదాహరణ.
వారి పని
ఎలక్ట్రానిక్స్ రీసైక్లింగ్కు మించినది-ఇది అవగాహన పెంచడం, స్థిరత్వాన్ని ప్రోత్సహించడం మరియు ఇతరులను అదే
విధంగా ప్రోత్సహించడం. ఇ-సర్కిల్ అభివృద్ధి చెందుతూనే ఉంది, ఇది భారతదేశం అంతటా మరింత మంది వ్యక్తులను
పాల్గొనేలా ప్రేరేపించాలని మరియు ఇ-వ్యర్థాల సమస్యను పరిష్కరించడంలో సహాయపడాలని
భావిస్తోంది.
ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವು ಪ್ರಪಂಚದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತವು ಇದಕ್ಕೆ ಹೊರತಾಗಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ದೇಶವು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 3.2 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ಗಳಷ್ಟು ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್, ಇತರ ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಂತೆ, ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಔಪಚಾರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇಲ್ಲದೆ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿದೆ. ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವು ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ರೆಫ್ರಿಜರೇಟರ್ಗಳವರೆಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಇದು ಸೀಸ, ಪಾದರಸ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಡ್ಮಿಯಮ್ನಂತಹ ಅಪಾಯಕಾರಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಅದು ಸರಿಯಾಗಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಿದರೆ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಕಲುಷಿತಗೊಳಿಸಬಹುದು.
ಈ ಅಪಾಯಗಳ
ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್
ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಭಾರತೀಯ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಔಪಚಾರಿಕ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಮರುಬಳಕೆ
ಕೇಂದ್ರಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ನ ದಿಮಾಪುರದ ಬೆಂಡಂಗ್ವಾಲಾ ವಾಲಿಂಗ್
ಮತ್ತು ಸೋವೆಟೆ ಲೆಟ್ರೋ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಮಹಿಳೆಯರ ಕಥೆಯನ್ನು ಇದು ಗಮನಾರ್ಹಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ
ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಅವರು ಒಟ್ಟಾಗಿ ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ನ ಮೊದಲ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸಂಗ್ರಹ ಕೇಂದ್ರ,
ಇ-ಸರ್ಕಲ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಅದು ಹೇಗೆ
ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು
ಸೋವೆಟ್ ಲೆಟ್ರೋ
ಯಾವಾಗಲೂ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಳು, ಮುರಿದ ಅಥವಾ ಅನುಪಯುಕ್ತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್
ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಹ ಅವಳು ಒಂದು ದಿನ ಅಗತ್ಯವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇಂದು, ಅವಳು ತನ್ನ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು
ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಆ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ.
ಲೆಟ್ರೋ ಮತ್ತು
ವಾಲಿಂಗ್ ಇಬ್ಬರೂ ಪಂಜಾಬ್ನಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಇ-ಸರ್ಕಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಪ್ರಯಾಣ
ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಲೆಟ್ರೋ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು, ಆದರೆ ವಾಲಿಂಗ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಈ
ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್
ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕುರಿತು ಲೆಟ್ರೋ ಅವರ ಪ್ರಬಂಧವು ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಜಗತ್ತನ್ನು
ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಇಬ್ಬರೂ ಸ್ನೇಹಿತರು ತಮ್ಮ ಪರಿಸರದ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ತವರು ರಾಜ್ಯವಾದ
ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ಗೆ ಏನಾದರೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಅವರ ಹಂಚಿಕೆಯ ಕನಸನ್ನು ಬೆಸೆದರು.
ಅವರ ನೈಜ-ಪ್ರಪಂಚದ
ಅನುಭವವು ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್ನಲ್ಲಿ ಪುರಸಭೆ ಮತ್ತು ಘನತ್ಯಾಜ್ಯದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುವ ಕಂಪನಿಯೊಂದರ
ಇಂಟರ್ನ್ಶಿಪ್ನಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಘನತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿಭಾಯಿಸಲು ತುಂಬಾ
ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರೂ, ಇಬ್ಬರೂ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಮತ್ತು 2018 ರಲ್ಲಿ ಇ-ಸರ್ಕಲ್ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಹೀಗೆ.
ಆದ್ದರಿಂದ,
ಇದು ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ?
ಕಂಪನಿಯು
ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿದೆ. ವಾಲಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಲೆಟ್ರೋವು
ದಿಮಾಪುರ್ನಲ್ಲಿರುವ ಅಂಗಡಿಗಳು, ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು
ಮನೆಗಳನ್ನು ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡಲು ತಲುಪುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಬಳಕೆಯಾಗದ ಅಥವಾ ಮುರಿದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತದೆ.
ಮೊದಲಿಗೆ, ಇದು ಸುಲಭವಲ್ಲ - ಅವರು
ಆಗಾಗ್ಗೆ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಮರುಬಳಕೆ
ಮಾಡುವುದು ಏಕೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಜನರಿಂದ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಖರೀದಿಸುತ್ತಾರೆ
ಅಥವಾ ದೇಣಿಗೆಯಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಅವರು ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ದೇಣಿಗೆಗಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು.
ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿರುವ
ಹುಲ್ಲಾಡೆಕ್ ಮರುಬಳಕೆ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಮರುಬಳಕೆ ಪಾಲುದಾರರಿಗೆ ಸಾಗಿಸಲು
ಸಾಕಷ್ಟು ಇರುವವರೆಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಲೆಟ್ರೊ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ
ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವರು
ಎದುರಿಸಿದ ಸವಾಲುಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಯೋಜನೆಯು
ನಿಧಾನವಾಗಿ ವೇಗವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಇ-ಸರ್ಕಲ್ ಮರುಬಳಕೆಗಾಗಿ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾಗೆ 20 ಟನ್ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಸಾಗಿಸಲು ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು.
ಅನುಚಿತ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಿಲೇವಾರಿ ಅಪಾಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಅವರು ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ನಾದ್ಯಂತ
ಸುಮಾರು 30 ಸಂವೇದನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು
ನಡೆಸಿದರು.
ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ,
ಅವರು ತಮ್ಮ ಬಳಕೆಯಾಗದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು
ಸರಿಯಾಗಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಲು ಜನರಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗುವಂತೆ ದಿಮಾಪುರದ ಶಾಲೆಗಳು, ಅಂಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ
ತೊಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಮೂಲಕ, ಇ-ಸರ್ಕಲ್ ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ನಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಿಲೇವಾರಿ
ಜಾಲವನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತಿದೆ, ಇದು ಮೊದಲು
ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.
ಇ-ವೃತ್ತದ ಬಗ್ಗೆ
ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯೆಂದರೆ ಅದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಯಂ-ನಿಧಿಯ ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ವಾಲಿಂಗ್
ಮತ್ತು ಲೆಟ್ರೋ ತಮ್ಮ ಉಳಿತಾಯವನ್ನು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಬಳಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಗಳಿಕೆಯು
ಹುಲ್ಲಾಡೆಕ್ನಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ, ಇದು ಅವರು
ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಮತ್ತು ಮರುಬಳಕೆಗಾಗಿ ಕಳುಹಿಸುವ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಪಾವತಿಸುತ್ತದೆ. ಈಗ ಅವರು ತಮ್ಮ
ನೆಲೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಅವರು ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ನ
ಇತರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ
ಪಾಲುದಾರರೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಲು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಬೆಂಡಂಗ್ವಾಲಾ
ವಾಲಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸೋವೆಟೆ ಲೆಟ್ರೋ ಅವರ ಕಥೆಯು ದಿಮಾಪುರದಂತಹ ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಕಠಿಣ
ಪರಿಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಪರಿಶ್ರಮವು ಧನಾತ್ಮಕ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪರಿಪೂರ್ಣ
ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.
ಅವರ ಕೆಲಸವು
ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಮೀರಿದೆ-ಇದು ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು, ಸುಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಇತರರನ್ನು
ಅದೇ ರೀತಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವುದು. ಇ-ಸರ್ಕಲ್ ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುವುದರಿಂದ, ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು
ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ.
Meghna is a highly motivated and experienced freelance content creator with a Master's degree in History and ongoing studies in International Relations from Amity University, Noida. Her commitment lies in making valuable contributions to discussions surrounding climate change and other challenging social concerns. With a strong background in research and writing, Meghna is adept at conducting research, synthesizing information, and creating compelling content that informs, educates, and engages her readers. She has contributed to several academic journals in the past, and her writing reflects a deep understanding of complex social problems and their potential solutions. Meghna's expertise in writing and research, combined with her strong work ethic and attention to detail, make her an asset to any organization or individual looking to create high-quality content that resonates with their target audience. In summary, Meghna is a talented and committed freelance content creator who bring
A CSR Initiative of
Designed and Executed by
Implemented by
Technology is a useful servant, but a dangerous master, it was rightly said. Electronic devices have grown into an inevitable part of our daily lives.
Leave A Comment