At the sidelines of UNFCCC COP30 in Belém, Brazil, the 11th meeting of Joint Crediting Mechanism (JCM) Partner Countries was held on 19 November 2025. Chaired by Japan’s Environment Minister H.E. Hirotaka Ishihara, the meeting marked an important milestone as the JCM expanded to 31 partner countries with more than 280 projects progressing under the framework of Article 6 of the Paris Agreement.
Addressing the gathering, India’s Minister for Environment, Forest and Climate Change, Shri Bhupender Yadav, emphasized the critical role of cooperative mechanisms like the JCM in driving inclusive, equitable, and technology-enabled climate action, particularly for developing nations. He highlighted the strong and enduring India–Japan partnership, built on mutual trust and shared commitments to sustainable development.
The JCM provides a structured platform for governments and private sector stakeholders to jointly design climate mitigation projects, mobilize finance, deploy advanced low-carbon technologies, and ensure transparent accounting of emission reductions. The 2025 India–Japan Memorandum of Cooperation underpins this effort and will directly support India’s Nationally Determined Contributions and Long-Term Low Emission Development Strategy.
Further strengthening implementation, the Bureau of Energy Efficiency is developing an Indian Carbon Market portal, including a dedicated module to facilitate JCM and other Article 6 mechanisms, ensuring transparency, streamlined project development, and effective technology transfer.
Looking ahead, priority sectors include renewable energy integrated with storage, sustainable aviation fuel, compressed biogas, green hydrogen and ammonia, and the adoption of best-available technologies in hard-to-abate industries such as steel, cement, and chemicals. These focus areas align closely with India’s development priorities, creating strong opportunities for impactful and scalable international climate cooperation through the JCM framework.
ब्राज़ील के बेलेम में आयोजित UNFCCC COP30 के अवसर पर 19 नवंबर 2025 को जॉइंट क्रेडिटिंग मैकेनिज़्म (JCM) पार्टनर देशों की 11वीं बैठक आयोजित की गई। इस बैठक की अध्यक्षता जापान के पर्यावरण मंत्री श्री हिरोताका इशिहारा ने की। बैठक में यह जानकारी दी गई कि JCM अब 31 साझेदार देशों तक विस्तारित हो चुका है तथा पेरिस समझौते के अनुच्छेद 6 के अंतर्गत 280 से अधिक परियोजनाएं प्रगति पर हैं।
भारत के पर्यावरण, वन एवं जलवायु परिवर्तन मंत्री श्री भूपेंद्र यादव ने अपने संबोधन में विकासशील देशों के लिए समान, समावेशी एवं तकनीक-आधारित जलवायु कार्रवाई को आगे बढ़ाने में JCM जैसे सहयोगी तंत्रों की अहम भूमिका पर ज़ोर दिया। उन्होंने भारत–जापान साझेदारी को विश्वास और सतत विकास के साझा लक्ष्यों पर आधारित एक मज़बूत संबंध बताया।
JCM सरकारों एवं निजी क्षेत्र को मिलकर जलवायु शमन परियोजनाएं तैयार करने, वित्त जुटाने, उन्नत निम्न-कार्बन तकनीकों को अपनाने तथा उत्सर्जन में कमी के पारदर्शी लेखा-जोखा सुनिश्चित करने का एक प्रभावी मंच प्रदान करता है। वर्ष 2025 में हस्ताक्षरित भारत–जापान समझौता ज्ञापन इस पहल को आधार प्रदान करता है, जो भारत के राष्ट्रीय निर्धारित योगदान (NDC) और दीर्घकालिक निम्न उत्सर्जन विकास रणनीति को सशक्त बनाने में सहायक होगा।
JCM के प्रभावी क्रियान्वयन हेतु ऊर्जा दक्षता ब्यूरो (BEE) द्वारा एक भारतीय कार्बन बाज़ार पोर्टल विकसित किया जा रहा है, जिसमें अनुच्छेद 6 और JCM से जुड़ा विशेष मॉड्यूल शामिल होगा। इससे पारदर्शिता, परियोजना सुविधाकरण और प्रौद्योगिकी हस्तांतरण को बढ़ावा मिलेगा।
आगे प्राथमिक क्षेत्रों में ऊर्जा भंडारण सहित नवीकरणीय ऊर्जा, सतत विमानन ईंधन, संपीड़ित बायोगैस, हरित हाइड्रोजन व अमोनिया, तथा स्टील, सीमेंट और रसायन जैसे कठिन-से-कम करने वाले उद्योगों में सर्वोत्तम तकनीकों का उपयोग शामिल है। ये क्षेत्र भारत की विकास प्राथमिकताओं के अनुरूप हैं और JCM के माध्यम से मजबूत अंतरराष्ट्रीय जलवायु सहयोग की संभावनाएँ प्रस्तुत करते हैं।
ब्राझीलमधील बेलेम येथे आयोजित UNFCCC COP30 च्या निमित्ताने 19 नोव्हेंबर 2025 रोजी जॉइंट क्रेडिटिंग मेकॅनिझम (JCM) भागीदार देशांची 11 वी बैठक पार पडली. या बैठकीचे अध्यक्षपद जपानचे पर्यावरण मंत्री मा. हिरोताका इशिहारा यांनी भूषविले. बैठकीत JCM चा विस्तार 31 भागीदार देशांपर्यंत झाल्याची माहिती देण्यात आली असून पॅरिस कराराच्या अनुच्छेद 6 अंतर्गत 280 हून अधिक प्रकल्प सध्या कार्यरत आहेत.
भारताचे पर्यावरण, वन व हवामान बदल मंत्री मा. भूपेंद्र यादव यांनी आपल्या भाषणात विकासशील देशांसाठी समता, सर्वसमावेशकता व तंत्रज्ञान-आधारित हवामान कृतीला चालना देण्यासाठी JCM सारख्या सहकार्यात्मक यंत्रणांचे महत्त्व अधोरेखित केले. भारत–जपान भागीदारी ही विश्वास व शाश्वत विकासाच्या सामायिक उद्दिष्टांवर आधारित मजबूत नाते असल्याचे त्यांनी सांगितले.
JCM च्या माध्यमातून सरकारे आणि खाजगी क्षेत्र एकत्र येऊन हवामान शमन प्रकल्पांची आखणी करू शकतात, वित्त संसाधने उभारू शकतात, प्रगत कमी-कार्बन तंत्रज्ञानाचा वापर करू शकतात आणि उत्सर्जन कपातीचा पारदर्शक हिशेब ठेवू शकतात. 2025 मध्ये करण्यात आलेला भारत–जपान सामंजस्य करार यासाठी मजबूत पाया देतो. यामुळे भारताच्या राष्ट्रीय निश्चित योगदान (NDC) आणि दीर्घकालीन कमी उत्सर्जन विकास धोरणाला मोठे पाठबळ मिळणार आहे.
JCM च्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी ऊर्जा कार्यक्षमता ब्युरो (BEE) द्वारे एक भारतीय कार्बन मार्केट पोर्टल विकसित करण्यात येत आहे, ज्यामध्ये अनुच्छेद 6 व JCM साठी स्वतंत्र मॉड्यूल असणार आहे. यामुळे पारदर्शकता, प्रकल्प सुलभता आणि तंत्रज्ञान हस्तांतरणाला गती मिळेल.
भविष्यातील प्राधान्य क्षेत्रांमध्ये ऊर्जा साठवणुकीसह नवीकरणीय ऊर्जा, शाश्वत विमान इंधन, संकुचित बायोगॅस, हरित हायड्रोजन व अमोनिया तसेच स्टील, सिमेंट आणि रसायन उद्योगांसारख्या कठीण क्षेत्रांमध्ये सर्वोत्तम तंत्रज्ञानाचा वापर यांचा समावेश आहे. हे सर्व क्षेत्र भारताच्या विकास प्राधान्यांशी सुसंगत असून JCM मार्फत आंतरराष्ट्रीय हवामान सहकार्याच्या मोठ्या संधी निर्माण करतात.
બ્રાઝીલના બેલેમમાં યોજાયેલા UNFCCC COP30 ના અવસરે 19 નવેમ્બર 2025ના રોજ જોઈન્ટ ક્રેડિટિંગ મિકેનિઝમ (JCM) ભાગીદાર દેશોની 11મી બેઠક યોજાઈ હતી. આ બેઠકનું અધ્યક્ષપદ જાપાનના પર્યાવરણ મંત્રી શ્રી હિરોતાકા ઇશિહારાએ સંભાળ્યું હતું. બેઠકમાં જાણ કરવામાં આવી હતી કે JCM હવે 31 ભાગીદાર દેશોમાં વિસ્તરી ચૂક્યું છે અને પેરિસ કરારના કલમ 6 હેઠળ 280થી વધુ પ્રોજેક્ટ્સ અમલીકરણના વિવિધ તબક્કામાં છે.
ભારતના પર્યાવરણ, વન અને હવામાન પરિવર્તન મંત્રી શ્રી ભુપેન્દ્ર યાદવે તેમના સંબોધનમાં વિકાસશીલ દેશોમાં સમાનતા, સમાવેશિતા અને ટેક્નોલોજી આધારિત હવામાન ક્રિયાને આગળ વધારવામાં JCM જેવી સહયોગી વ્યવસ્થાઓની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો. તેમણે ભારત–જાપાન ભાગીદારીને પરસ્પર વિશ્વાસ અને ટકાઉ વિકાસના સંયુક્ત લક્ષ્યો પર આધારિત મજબૂત સંબંધ ગણાવ્યો.
JCM સરકારી અને ખાનગી ક્ષેત્રને સાથે મળીને હવામાન શમન પ્રોજેક્ટ્સ રચવાની, નાણાંકીય સાધનો એકત્રિત કરવાની, અદ્યતન નીચી કાર્બન ટેક્નોલોજી અમલમાં મૂકવાની અને ઉત્સર્જન ઘટાડાની પારદર્શક ગણતરી સુનિશ્ચિત કરવાની સંરચિત પદ્ધતિ પ્રદાન કરે છે. 2025માં થયેલ ભારત–જાપાન સમજૂતી પત્ર આ પ્રયાસને મજબૂત આધાર આપે છે અને ભારતના રાષ્ટ્રીય નિર્ધારિત યોગદાન (NDC) તથા દીર્ઘકાલીન નીચા ઉત્સર્જન વિકાસ વ્યૂહરચનાને સહારો આપે છે.
JCMના અસરકારક અમલીકરણ માટે ઉર્જા કાર્યક્ષમતા બ્યુરો (BEE) દ્વારા એક ભારતીય કાર્બન માર્કેટ પોર્ટલ વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે, જેમાં કલમ 6 અને JCM માટે વિશેષ મોડ્યુલ સામેલ રહેશે. આ પગલું પારદર્શિતા, પ્રોજેક્ટ સુવિધા અને ટેક્નોલોજી હસ્તાંતરણને ગતિ આપશે.
આગામી પ્રાધાન્ય ક્ષેત્રોમાં ઊર્જા સંગ્રહ સાથેની નવીનીકરણીય ઊર્જા, ટકાઉ વિમાન ઇંધણ, સંકુચિત બાયોગેસ, હરિત હાઇડ્રોજન અને એમોનિયા તેમજ સ્ટીલ, સિમેન્ટ અને રસાયણ ઉદ્યોગ જેવા મુશ્કેલ ક્ષેત્રોમાં શ્રેષ્ઠ ઉપલબ્ધ ટેક્નોલોજીના ઉપયોગનો સમાવેશ થાય છે. આ ક્ષેત્રો ભારતની વિકાસ પ્રાથમિકતાઓ સાથે સંકળાયેલા છે અને JCM મારફતે મજબૂત આંતરરાષ્ટ્રીય હવામાન સહકારની મહત્વપૂર્ણ તકો ઊભી કરે છે.
బ్రెజిల్లోని బెలెమ్లో నిర్వహించిన UNFCCC COP30 సందర్భంగా 2025 నవంబర్ 19న జాయింట్ క్రెడిటింగ్ మెకానిజం (JCM) భాగస్వామ్య దేశాల 11వ సమావేశం జరిగింది. ఈ సమావేశానికి జపాన్ పర్యావరణ మంత్రి శ్రీ హిరోటాకా ఇషిహారా అధ్యక్షత వహించారు. సమావేశంలో JCM పరిధి 31 భాగస్వామ్య దేశాలకు విస్తరించినదని, పారిస్ ఒప్పందంలోని ఆర్టికల్ 6 కింద ఇప్పటికే 280కు పైగా ప్రాజెక్టులు అమలులో ఉన్నాయని తెలియజేశారు.
భారత పర్యావరణ, అరణ్య మరియు వాతావరణ మార్పుల మంత్రి శ్రీ భూపేంద్ర యాదవ్ మాట్లాడుతూ, అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో సమానమైన, సమగ్రత కలిగిన మరియు సాంకేతిక ఆధారిత వాతావరణ చర్యలను పురోగతిపథంలో నడిపించడానికి JCM వంటి సహకార వ్యవస్థల పాత్ర ఎంతో ముఖ్యమని స్పష్టం చేశారు. పరస్పర విశ్వాసం మరియు స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాలపై ఆధారపడిన భారత్–జపాన్ భాగస్వామ్యం ఎంతో దృఢమైనదని ఆయన పేర్కొన్నారు.
JCM ద్వారా ప్రభుత్వాలు మరియు ప్రైవేట్ రంగం కలిసి వాతావరణ శమన ప్రాజెక్టులను రూపకల్పన చేయడం, నిధులు సమీకరించడం, ఆధునిక తక్కువ కార్బన్ సాంకేతికతలను అమలు చేయడం, అలాగే ఉద్గార తగ్గింపులపై పారదర్శకంగా లెక్కలు ఉంచడం సాధ్యమవుతుంది. 2025లో కుదిరిన భారత్–జపాన్ అవగాహన ఒప్పందం ఈ వ్యవస్థకు బలమైన పునాది కల్పిస్తోంది. ఇది భారత్ యొక్క జాతీయంగా నిర్ణయించిన కట్టుబాట్లు (NDC) మరియు దీర్ఘకాలిక తక్కువ ఉద్గార అభివృద్ధి వ్యూహానికి మద్దతునిస్తుంది.
JCM అమలును మరింత బలోపేతం చేయడానికి ఎనర్జీ ఎఫిషియెన్సీ బ్యూరో (BEE) ఆధ్వర్యంలో ఒక భారత కార్బన్ మార్కెట్ పోర్టల్ అభివృద్ధి చెందుతోంది. ఇందులో ఆర్టికల్ 6 మరియు JCM కోసం ప్రత్యేక మాడ్యూల్ కూడా ఉంటుంది. దీని ద్వారా పారదర్శకత, ప్రాజెక్టుల సులభత మరియు సాంకేతిక బదిలీ మెరుగుపడతాయి.
భవిష్యత్ ప్రాధాన్యత రంగాలలో శక్తి నిల్వలతో కూడిన పునరుత్పాదక శక్తి, స్థిరమైన విమాన ఇంధనం, కాంప్రెస్డ్ బయోగ్యాస్, గ్రీన్ హైడ్రోజన్ మరియు అమోనియా, అలాగే ఉక్కు, సిమెంట్, రసాయన పరిశ్రమల వంటి కఠిన రంగాలలో ఉత్తమ సాంకేతిక పరిజ్ఞానం వినియోగం ఉన్నాయి. ఇవన్నీ భారత్ అభివృద్ధి ప్రాధాన్యతలకు అనుగుణంగా ఉండి, JCM ద్వారా బలమైన అంతర్జాతీయ వాతావరణ సహకారానికి విశేష అవకాశాలను అందిస్తున్నాయి.
బ్రెజిల్లోని బెలెమ్ పట్టణంలో నిర్వహించిన UNFCCC COP30 సందర్భంగా 2025 నవంబర్ 19న జాయింట్ క్రెడిటింగ్ మెకానిజం (JCM) భాగస్వామ్య దేశాల 11వ సమావేశం జరిగింది. ఈ సమావేశానికి జపాన్ పర్యావరణ మంత్రి శ్రీ హిరోటాకా ఇషిహారా అధ్యక్షత వహించారు. ఈ సందర్భంగా JCM ఇప్పుడు 31 భాగస్వామ్య దేశాలకు విస్తరించిందని, పారిస్ ఒప్పందంలోని ఆర్టికల్–6 కింద 280కు పైగా ప్రాజెక్టులు అమలు దశలో ఉన్నాయని వెల్లడించారు.
భారత పర్యావరణ, అరణ్య మరియు వాతావరణ మార్పుల మంత్రి శ్రీ భూపేంద్ర యాదవ్ తన ప్రసంగంలో, అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో సమానత్వం, సమావేశత మరియు సాంకేతిక ఆధారిత వాతావరణ చర్యలను ముందుకు తీసుకెళ్లడంలో JCM వంటి సహకార వ్యవస్థల పాత్ర అత్యంత కీలకమని పేర్కొన్నారు. పరస్పర విశ్వాసం మరియు స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాలపై ఆధారపడిన భారత్–జపాన్ భాగస్వామ్యం బలంగా కొనసాగుతోందని ఆయన తెలిపారు.
JCM ప్రభుత్వాలు మరియు ప్రైవేట్ రంగం కలిసి వాతావరణ శమనం కోసం ప్రాజెక్టులను రూపొందించడానికి, నిధులను సమీకరించడానికి, ఆధునిక తక్కువ కార్బన్ సాంకేతికతలను అమలు చేయడానికి మరియు ఉద్గారాల తగ్గింపును పారదర్శకంగా లెక్కలు నిర్వహించడానికి వేదికగా నిలుస్తుంది. 2025లో కుదిరిన భారత్–జపాన్ అవగాహన ఒప్పందం ఈ కార్యక్రమానికి బలమైన పునాదిగా నిలుస్తుంది. ఇది భారత్ యొక్క జాతీయ నిర్ణీత వాగ్దానాలు (NDC) మరియు దీర్ఘకాలిక తక్కువ ఉద్గార అభివృద్ధి వ్యూహానికి మద్దతును అందిస్తుంది.
JCMను సమర్థవంతంగా అమలు చేసేందుకు శక్తి సామర్థ్య బ్యూరో (BEE) ఆధ్వర్యంలో ఒక భారత కార్బన్ మార్కెట్ పోర్టల్ అభివృద్ధి చేయబడుతోంది. ఇందులో ఆర్టికల్–6 మరియు JCMకు ప్రత్యేక మాడ్యూల్ ఉంటుంది. దీని ద్వారా పారదర్శకత, ప్రాజెక్టుల సౌలభ్యం మరియు సాంకేతిక మార్పిడి మరింత మెరుగవుతుంది.
భవిష్యత్తు ప్రాధాన్యత రంగాల్లో శక్తి నిల్వలతో కూడిన పునరుత్పాదక శక్తి, స్థిరమైన విమాన ఇంధనం, కంప్రెస్డ్ బయోగ్యాస్, గ్రీన్ హైడ్రోజన్ మరియు అమోనియా, అలాగే ఉక్కు, సిమెంట్ మరియు రసాయన పరిశ్రమల వంటి కఠిన రంగాల్లో ఉత్తమ సాంకేతిక పరిజ్ఞాన వినియోగం ఉన్నాయి. ఇవన్నీ భారత్ అభివృద్ధి ప్రాధాన్యతలకు అనుగుణంగా ఉండి, JCM ద్వారా అంతర్జాతీయ స్థాయిలో వాతావరణ సహకారానికి కొత్త అవకాశాలను సృష్టిస్తున్నాయి.
A CSR Initiative of
Designed and Executed by
Implemented by
Technology is a useful servant, but a dangerous master, it was rightly said. Electronic devices have grown into an inevitable part of our daily lives.
