At the COP30 climate summit in Belém, Brazil, India strongly reaffirmed its commitment to a just and inclusive global climate framework. Emphasizing equity, climate justice, and the principle of Common but Differentiated Responsibilities and Respective Capabilities (CBDR-RC), India urged the world to recognise that developing nations cannot be expected to shoulder the climate burden without adequate support.
A central message from India was the need for climate finance that is equitable, predictable, and concessional. India reiterated that wealthier nations must fulfil their long-standing obligations by accelerating emissions reductions and scaling up financial assistance, technology transfer, and capacity-building efforts for the Global South.
India also welcomed Brazil’s “Tropical Forests Forever Facility” and expressed interest in participating as an observer. The initiative, focusing on global forest conservation, aligns with India’s own efforts in expanding green cover and restoring degraded landscapes.
Highlighting its climate achievements, India noted that it has already reduced emissions intensity by 36% between 2005 and 2020. In addition, more than half of its installed power capacity now comes from non-fossil fuel sources, reflecting rapid progress in renewable energy expansion.
However, India raised concerns about climate-related trade measures such as the European Union’s proposed carbon border tax, calling it a protectionist step that contradicts the spirit of global climate cooperation.
Reiterating its faith in multilateralism, India stressed that global climate action must balance ambition with fairness. It signalled readiness to work with all nations but underlined that meaningful climate progress can only be achieved through shared responsibility, equitable support, and respect for developmental needs.
ब्राजील के बेलें शहर में आयोजित सीओपी30 जलवायु सम्मेलन में भारत ने एक न्यायपूर्ण और समावेशी वैश्विक जलवायु ढांचे के प्रति अपनी प्रतिबद्धता को मजबूती से दोहराया। भारत ने सामान्य लेकिन विभेदित दायित्व एवं क्षमता (CBDR-RC) के सिद्धांत पर जोर देते हुए कहा कि विकासशील देशों पर जलवायु संकट का बोझ डाले बिना उन्हें पर्याप्त सहायता दी जानी चाहिए।
भारत का केंद्रीय संदेश यह था कि जलवायु वित्त पारदर्शी, पूर्वानुमानित और रियायती होना चाहिए। भारत ने विकसित देशों से अपील की कि वे अपने पुराने वादों को पूरा करें—उत्सर्जन में तेजी से कमी लाएं और विकासशील देशों को वित्तीय सहायता, तकनीकी हस्तांतरण और क्षमता निर्माण में ठोस सहयोग प्रदान करें।
भारत ने ब्राजील की “ट्रॉपिकल फॉरेस्ट्स फॉरएवर फैसिलिटी” का स्वागत किया और इसमें पर्यवेक्षक के रूप में शामिल होने की इच्छा व्यक्त की। वैश्विक वन संरक्षण पर केंद्रित यह पहल भारत के अपने हरित आवरण बढ़ाने और क्षतिग्रस्त परिदृश्यों को बहाल करने के प्रयासों से मेल खाती है।
भारत ने अपने जलवायु उपलब्धियों को भी रेखांकित किया, जिसमें 2005 से 2020 के बीच उत्सर्जन तीव्रता में 36% की कमी और गैर-जीवाश्म स्रोतों से स्थापित विद्युत क्षमता का आधे से अधिक होना शामिल है।
हालांकि, भारत ने यूरोपीय संघ के प्रस्तावित कार्बन बॉर्डर टैक्स जैसे जलवायु-संबंधी व्यापार उपायों पर चिंता व्यक्त की, इसे संरक्षणवादी कदम बताते हुए कहा कि यह वैश्विक जलवायु सहयोग की भावना के विपरीत है।
भारत ने बहुपक्षवाद में अपना विश्वास दोहराते हुए कहा कि जलवायु कार्रवाई में महत्वाकांक्षा और न्याय—दोनों का संतुलन जरूरी है। भारत ने सभी देशों के साथ सहयोग की तत्परता दिखाई, लेकिन स्पष्ट किया कि सार्थक प्रगति केवल साझा जिम्मेदारी, निष्पक्ष समर्थन और विकासात्मक आवश्यकताओं के सम्मान से ही संभव है।
ब्राझीलमधील बेलेम येथे झालेल्या COP30 हवामान परिषदेत भारताने न्याय्य आणि सर्वसमावेशक जागतिक हवामान चौकटीबाबतची आपली वचनबद्धता ठामपणे पुन्हा मांडली. सामान्य पण भिन्न जबाबदाऱ्या आणि क्षमता (CBDR-RC) या तत्त्वावर भारताने भर देत म्हटले की, विकसनशील देशांवर हवामान बदलाचा भार टाकून त्यांना मदतीशिवाय जबाबदार धरता येणार नाही.
भारताचा मुख्य संदेश असा होता की हवामान वित्त हे न्याय्य, पूर्वानुमानित आणि सुलभ अटींवर उपलब्ध असले पाहिजे. विकसित देशांनी उत्सर्जन कमी करण्याच्या दिशेने ठोस पावले उचलण्याबरोबरच वित्तीय मदत, तंत्रज्ञान हस्तांतरण आणि क्षमता-वृद्धीसाठी अधिक ठोस वचनबद्धता दाखवावी, अशी भारताची मागणी होती.
भारताने ब्राझीलच्या “ट्रॉपिकल फॉरेस्ट्स फॉरेव्हर फॅसिलिटी”चे स्वागत केले आणि पर्यवेक्षक म्हणून सहभागी होण्याची इच्छा व्यक्त केली. जागतिक वनसंवर्धनावर लक्ष केंद्रित करणारी ही पुढाकार भारताच्या हरित क्षेत्र वाढवण्याच्या आणि नष्ट झालेल्या परिसंस्थांची पुनर्बांधणी करण्याच्या प्रयत्नांशी सुसंगत आहे.
भारताने आपल्या हवामान कामगिरीवरही प्रकाश टाकला—2005 ते 2020 दरम्यान उत्सर्जन तीव्रतेत 36% घट झाली आहे आणि देशाच्या एकूण वीज क्षमतेपैकी निम्म्याहून अधिक क्षमता गैर-जीवाश्म स्रोतांमधून येते.
तथापि, भारताने युरोपियन युनियनच्या प्रस्तावित कार्बन बॉर्डर टॅक्ससारख्या हवामान-संबंधित व्यापार उपायांबाबत चिंता व्यक्त केली. भारताने हे उपाय संरक्षणवादी असल्याचे सांगितले आणि ते जागतिक हवामान सहकार्याच्या भावनेच्या विरोधात असल्याचे नमूद केले.
बहुपक्षीयतेवरील आपला विश्वास पुनरुच्चारित करत भारताने स्पष्ट केले की जागतिक हवामान कृती हे महत्वाकांक्षा आणि न्याय यांच्या संतुलनावर आधारित असले पाहिजे. भारत सर्व देशांसोबत सहकार्य करण्यास तयार असल्याचे सांगितले, मात्र अर्थपूर्ण प्रगती ही सामायिक जबाबदारी, न्याय्य समर्थन आणि विकासाच्या गरजांचा आदर या तत्त्वांवरच शक्य असल्याचे ठळकपणे नमूद केले.
બ્રાઝિલના બેલેમ શહેરમાં યોજાયેલી COP30 હવામાન પરિષદમાં ભારતે ન્યાયસંગત અને સર્વસમાવેશક વૈશ્વિક હવામાન માળખાને લઈને પોતાની પ્રતિબદ્ધતાને સ્પષ્ટ રીતે ફરી વ્યકત કરી. સામાન્ય પરંતુ ભિન્ન જવાબદારીઓ અને ક્ષમતાઓ (CBDR-RC) ના સિદ્ધાંતને ભાર આપે ભારતે જણાવ્યું કે વિકાસશીલ દેશોને પૂરતી મદદ વગર હવામાન સંકટનું વધારાનું બોજો મૂકવામાં ન આવે.
ભારતનો મુખ્ય સંદેશ સ્પષ્ટ હતો—હવામાન નાણાંકિય મદદ ન્યાયસંગત, પૂર્વાનુમાનિત અને સરળ શરતો પર ઉપલબ્ધ હોવી જોઈએ. વિકસિત દેશોએ પોતાના જૂના વચનો પૂરા કરવા જોઈએ—ઉત્સર્જન ઘટાડવામાં ઝડપ લાવવા, તેમજ વિકાસશીલ દેશોને નાણાંકિય સહાય, ટેક્નોલોજી ટ્રાન્સફર અને ક્ષમતા નિર્માણમાં વધુ મજબૂત સહકાર પૂરો પાડવો જોઈએ.
ભારતે બ્રાઝિલની “ટ્રોપિકલ ફોરેસ્ટ્સ ફોરએવર ફેસિલિટી”નું સ્વાગત કર્યું અને તેમાં અવલોકક તરીકે જોડાવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી. વૈશ્વિક વન સંરક્ષણ પર કેન્દ્રિત આ પહેલ ભારતના હરિત આવરણ વધારવાના અને નુકસાનગ્રસ્ત પ્રદેશોને પુનઃસ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ સાથે સુસંગત છે.
ભારતે પોતાની હવામાન સિદ્ધિઓ પણ રજૂ કરી—2005 થી 2020 દરમિયાન ઉત્સર્જન તીવ્રતામાં 36% ની ઘટાડો અને દેશની કુલ વીજ ક્ષમતા પૈકી અડધાથી વધુ ક્ષમતા અજૈવિક ઊર્જા સ્ત્રોતોમાંથી મળે છે.
પરંતુ ભારતે યુરોપિયન યુનિયનના પ્રસ્તાવિત કાર્બન બોર્ડર ટેક્સ જેવા હવામાન સંબંધિત વેપાર ઉપાયો અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી અને તેને સંરક્ષણવાદી પગલું ગણાવ્યું, જે વૈશ્વિક હવામાન સહકારની ભાવના સામે છે.
ભારતે બહુપક્ષીયતામાં પોતાના વિશ્વાસને ફરી મજબૂત કરતાં જણાવ્યું કે વૈશ્વિક હવામાન કાર્યવાહી મહત્ત્વાકાંક્ષા અને ન્યાય—બન્નેના સંતુલન પર આધારિત હોવી જોઈએ. ભારતે તમામ દેશો સાથે સહકારની તૈયારી દર્શાવી, પરંતુ સ્પષ્ટ કર્યું કે સાર્થક પ્રગતિ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે જવાબદારી, આધાર અને વિકાસની જરૂરિયાતોનો સમાન રીતે માન રાખવામાં આવે.
బ్రెజిల్లోని బెలేం నగరంలో జరిగిన COP30 వాతావరణ సదస్సులో, న్యాయసమ్మతమైన మరియు సమగ్ర గ్లోబల్ వాతావరణ వ్యవస్థపై భారత్ తన కట్టుబాటును दृఢంగా పునరుద్ఘాటించింది. కామన్ బట్ డిఫరెన్షియేటెడ్ రెస్పాన్సిబిలిటీస్ అండ్ రెస్పెక్టివ్ కపాసిటీస్ (CBDR-RC) అనే సిద్ధాంతాన్ని ముందుకు తెచ్చిన భారత్, సరైన మద్దతు లేకుండా అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలపై వాతావరణ సంక్షోభ భారం మోపకూడదని స్పష్టంచేసింది.
భారత్ ప్రధానంగా పేర్కొన్నది—వాతావరణ ఆర్థిక సహాయం న్యాయబద్ధంగా, ముందే అంచనా వేయగలిగే విధంగా, అలాగే సులభమైన షరతులతో అందుబాటులో ఉండాలి. అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు తమ పాత వాగ్దానాలను నెరవేర్చాలి, ఉద్గారాలను వేగంగా తగ్గించాలి, అలాగే అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలకు ఆర్థిక సహాయం, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం మరియు సామర్థ్యవృద్ధికి పటిష్టమైన సహకారం అందించాలి.
భారత్ బ్రెజిల్ తీసుకువచ్చిన “ట్రాపికల్ ఫారెస్ట్స్ ఫరెవర్ ఫెసిలిటీ”ని స్వాగతించింది మరియు ఇందులో పరిశీలకునిగా పాల్గొనాలనే ఆసక్తి వ్యక్తం చేసింది. గ్లోబల్ అటవీ సంరక్షణపై దృష్టి పెట్టిన ఈ కార్యక్రమం భారతదేశం చేపట్టిన హరిత కవచ విస్తరణ, నాశనమైన పర్యావరణ ప్రాంతాల పునరుద్ధరణ ప్రయత్నాలతో అనుసంధానమై ఉంది.
అలాగే, భారత్ తన వాతావరణ విజయాలను కూడా ప్రస్తావించింది—2005 నుంచి 2020 మధ్య ఉద్గార తీవ్రతలో 36% తగ్గుదల, దేశంలోని మొత్తం విద్యుత్ సామర్థ్యంలో సగానికి పైగా భాగం అజీవాశ్మ (నాన్-ఫాసిల్) వనరుల నుంచి రావడం వంటి అంశాలు ప్రధానంగా ఉన్నాయి.
అయితే, యూరోపియన్ యూనియన్ ప్రతిపాదించిన కార్బన్ బోర్డర్ ట్యాక్స్ వంటి వాతావరణ సంబంధిత వాణిజ్య చర్యలపై భారత్ ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. ఇది రక్షణాత్మక చర్యగా ఉండి, గ్లోబల్ వాతావరణ సహకార ఆత్మకు విరుద్ధంగా ఉంటుందని భారత్ వ్యాఖ్యానించింది.
బహుపక్ష వ్యవస్థపై విశ్వాసాన్ని పునరుద్ఘాటించిన భారత్, వాతావరణ చర్యల్లో ఆశయం మరియు న్యాయం రెండింటి మధ్య సమతుల్యత అవసరమని స్పష్టం చేసింది. అన్ని దేశాలతో పని చేయడానికి సిద్ధంగా ఉన్నప్పటికీ, నిజమైన పురోగతి పంచుకున్న బాధ్యత, సమానమైన మద్దతు మరియు అభివృద్ధి అవసరాల గౌరవం ద్వారా మాత్రమే సాధ్యమని భారత్ హైలైట్ చేసింది.
ಬ್ರೆಝಿಲ್ನ ಬೆಲೇಂ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ COP30 ಹವಾಮಾನ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಜಾಗತಿಕ ಹವಾಮಾನ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ತನ್ನ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ದೃಢವಾಗಿ ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿದೆ. ಕಾಮನ್ ಬಟ್ ಡಿಫರೆನ್ಷಿಯೇಟೆಡ್ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಿಬಿಲಿಟೀಸ್ ಅಂಡ್ ರೆಸ್ಪೆಕ್ಟಿವ್ ಕಪಾಸಿಟೀಸ್ (CBDR-RC) ಎಂಬ ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಹೈಲೈಟ್ ಮಾಡಿದ ಭಾರತ, ಸೂಕ್ತ ಬೆಂಬಲವಿಲ್ಲದೆ ಹವಾಮಾನ ಸಂಕಟದ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಕಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ.
ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂದೇಶ ಸ್ಪಷ್ಟ — ಹವಾಮಾನ ಹಣಕಾಸು ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತ, ಊಹಿಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಸುಲಭ ನಿಬಂಧನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಬೇಕು. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ಹಳೆಯ ವಾಗ್ದಾನಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಬೇಕು, ಉತ್ಸರ್ಜನೆ ಕಡಿತವನ್ನು ವೇಗಗೊಳಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಹಸ್ತಾಂತರ ಹಾಗೂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಹಕಾರ ನೀಡಬೇಕು.
ಭಾರತವು ಬ್ರೆಝಿಲ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ “ಟ್ರೋಪಿಕಲ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್ಸ್ ಫರೆವರ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿ”ಯನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಿ, ಅವಲೋಕಕರಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಆಸಕ್ತಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ. ಜಾಗತಿಕ ಅರಣ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿರುವ ಈ ಮುಂದಾಳ್ವಿಕೆ, ಭಾರತದ ಹಸಿರು ಆವರಣ ವಿಸ್ತರಣೆ ಹಾಗೂ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಪರಿಸರ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ.
ಭಾರತವು ತನ್ನ ಹವಾಮಾನ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನೂ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿತು — 2005 ರಿಂದ 2020 ರವರೆಗೆ ಉತ್ಸರ್ಜನೆ ತೀವ್ರತೆಯಲ್ಲಿ 36% ಇಳಿಕೆ, ಮತ್ತು ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಗ ಜೈವಿಕ ಇಂಧನವಲ್ಲದ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಲಭ್ಯವಾಗುವುದು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ಉದಾಹರಣೆಗಳು.
ಆದರೆ, ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಕಾರ್ಬನ್ ಬಾರ್ಡರ್ ತೆರಿಗೆ ಮೊದಲಾದ ಹವಾಮಾನ ಸಂಬಂಧಿತ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಭಾರತ ಚಿಂತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ. ಇವು ಸಂರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಸ್ವಭಾವ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಜಾಗತಿಕ ಹವಾಮಾನ ಸಹಕಾರದ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ವಿರೋಧವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಭಾರತ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.
ಬಹುಪಕ್ಷೀಯತೆಯ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಪುನರುಚ್ಛರಿಸಿದ ಭಾರತ, ಹವಾಮಾನ ಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಎರಡರ ನಡುವಿನ ಸಮತೋಲನ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದೆ. ಭಾರತ ಎಲ್ಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಿದೆ, ಆದರೆ ನಿಜವಾದ ಪ್ರಗತಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಜವಾಬ್ದಾರಿ, ಸಮನ್ಯಾಯಿತ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಗೌರವ ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕವೇ ಸಾಧ್ಯವೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.
A CSR Initiative of
Designed and Executed by
Implemented by
Technology is a useful servant, but a dangerous master, it was rightly said. Electronic devices have grown into an inevitable part of our daily lives.
