Climate change is on the rise and extreme weather conditions such as floods, heatwaves, and wildfires are becoming more frequent and severe. And schools are particularly vulnerable to these changes as they remain ill-equipped and unprepared to handle these challenges. According to a report by UNESCO, droughts and desertification affect 250 million people worldwide and prevent millions of children from attending school every year. It’s high time now we don’t see building resilient schools as an option, but a necessity for smooth continuity in education amid increasing environmental threats.
The effects of climate change on schools and education are felt around the globe. According to the Global Education Monitoring Report (GEM), low- and middle-income countries are the ones facing the brunt of these challenges. Shut down of schools, be it temporarily have led to a rise in dropout rates and decline in quality of education. School and college infrastructure is destructed, leading to injuries and loss of life among students and staff.
For instance, in the United States, hurricanes are so regular that schools have been forced to shut down for weeks, and in Australia and California, several school buildings have been destroyed due to wildfires.
Another example is Bangladesh, where rising sea levels, floods and cyclones regularly damage school infrastructure, forcing them to temporarily stop functioning and disrupt learning. Though the concept of floating schools has been introduced in some parts of the country, but they are very limited.
Similarly in Cambodia, which is again a flood prone country, in 2011, when the floods hit the country, around 1000 schools had to be closed and when they reopened many days later, only a few students enrolled again, the others dropped out of the school.
In India, in flood prone cities such as Mumbai and Chennai, schools are often forced to shut down for days or even weeks. In rural areas, particularly in Bihar and Assam, schools often face displacement due to floods which leaves student with long educational gaps and dropouts. Today, the situation is so serious that out of 163 countries, India ranks 26th on UNICEF's Children’s Climate Risk Index, emphasizing its vulnerability to climate change.
Africa is another crucial example, where due to severe heat waves and poor school infrastructure, students lose about one percent of learning per year. There are huge dropouts due to extreme weather conditions and schools are unable to equip students in these situations.
Key challenges in disaster preparedness:
Weak Infrastructure: Schools are often built without climate resilience in mind, which makes them susceptible to extreme weather.
Lack of Early Warning Systems: Many institutions do not have systems in place to alert students and staff about upcoming disasters.
Limited Emergency Training: Teachers and students often don’t receive enough training on how to respond to emergencies.
Funding Issues: Schools, especially in low-income areas, struggle to secure financial resources by the state for disaster preparedness.
The road ahead:
To ensure that schools are able to cope up with and recover from disasters, they need to introduce disaster management programs and this is how they can do it:
Disaster resistant infrastructure
Schools in flood-prone areas should be built on elevated platforms to prevent water damage.
In cyclone and hurricane-prone regions, roofs and walls should be built in a manner that are able to withstand strong winds.
Schools in wildfire-prone areas should use fire-resistant materials and maintain firebreaks around the school premises.
Infrastructure, such as rainwater harvesting systems and solar panels should be common to make schools more self-sufficient and climate-friendly.
Emergency Preparedness and Training
Schools should conduct regular disaster drills for earthquakes, fires, and floods.
Teachers and students should be trained in basic first aid and emergency evacuation procedures.
Schools should have clear evacuation routes and designated safe zones within the campus and students should be prepared to use them in times of emergency.
Early Warning and Communication Systems
Schools must be linked to national and local disaster alert systems to receive warnings on time.
A public address system, SMS alerts, or mobile apps should be used to inform students, parents, and teachers about approaching environmental threats.
Every school should have a disaster response team which is responsible for coordinating with staff, students and the parents during emergencies.
Ensuring Continuity of Education
Temporary learning spaces (such as tents or community centres) should be set up in disaster-hit areas to ensure that there is no disruption of studies and education continues.
online learning platforms should be made a priority so as to allow students to continue their studies when physical schools shut down.
Governments should ensure that students have access to educational materials in case of prolonged disruptions.
Safe Water and Sanitation Facilities
Schools must ensure access to clean drinking water and proper sanitation, especially in disaster-prone areas.
hygiene programs should be introduced to prevent outbreak of communicable diseases after floods and other emergencies, and students should be made aware of them well in advance.
Planning for natural disasters and emergencies is something every educational institution must consider, regardless of its size or location. It is not possible to plan for every eventuality that might occur; however, preparation is key to saving lives if a disaster strikes. Planning for natural disasters and emergencies is something every educational institution must consider, regardless of its size or location. It is not possible to plan for every eventuality that might occur; however, preparation is key to saving lives if a disaster strikes.
जलवायु परिवर्तन तेजी से बढ़ रहा है, और बाढ़, लू तथा जंगल की आग जैसी चरम मौसम परिस्थितियाँ अधिक बार और गंभीर होती जा रही हैं। विद्यालय इन बदलावों के प्रति विशेष रूप से संवेदनशील हैं क्योंकि वे इन चुनौतियों से निपटने के लिए पूरी तरह से तैयार नहीं होते। यूनेस्को की एक रिपोर्ट के अनुसार, सूखा और मरुस्थलीकरण दुनिया भर में 25 करोड़ लोगों को प्रभावित करता है और हर साल लाखों बच्चों को स्कूल जाने से रोकता है। अब समय आ गया है कि हम सुदृढ़ विद्यालयों के निर्माण को एक विकल्प न मानकर एक आवश्यकता के रूप में देखें ताकि बढ़ते पर्यावरणीय खतरों के बीच शिक्षा की निरंतरता बनी रहे।
जलवायु परिवर्तन के प्रभाव दुनिया भर के विद्यालयों और शिक्षा प्रणाली पर महसूस किए जा रहे हैं। ग्लोबल एजुकेशन मॉनिटरिंग रिपोर्ट (GEM) के अनुसार, निम्न और मध्यम आय वाले देश इन चुनौतियों का सबसे अधिक सामना कर रहे हैं। स्कूलों का अस्थायी रूप से बंद होना भी पढ़ाई की गुणवत्ता में गिरावट और ड्रॉपआउट दर में वृद्धि का कारण बन रहा है। विद्यालयों की संरचनाएं नष्ट हो रही हैं, जिससे छात्रों और कर्मचारियों की जान को खतरा हो रहा है।
उदाहरण के लिए, अमेरिका में हर साल आने वाले तूफानों के कारण विद्यालयों को कई हफ्तों तक बंद रखना पड़ता है। ऑस्ट्रेलिया और कैलिफ़ोर्निया में जंगल की आग से कई स्कूल भवन नष्ट हो गए हैं।
बांग्लादेश में बढ़ते समुद्री स्तर, बाढ़ और चक्रवातों के कारण विद्यालयों की संरचनाएं नियमित रूप से क्षतिग्रस्त होती हैं, जिससे उनकी कार्यप्रणाली बाधित होती है। वहाँ कुछ स्थानों पर तैरते विद्यालय (फ्लोटिंग स्कूल्स) की अवधारणा अपनाई गई है, लेकिन उनकी संख्या बहुत कम है।
इसी तरह, कंबोडिया जैसे बाढ़-प्रभावित देश में, 2011 की बाढ़ के दौरान लगभग 1000 विद्यालय बंद करने पड़े थे। जब वे कई दिनों बाद फिर से खुले, तो केवल कुछ ही छात्र वापस लौटे, जबकि कई बच्चों ने स्कूल छोड़ दिया।
भारत में, मुंबई और चेन्नई जैसी बाढ़-प्रवण (फ्लड-प्रोन) जगहों पर विद्यालयों को कई दिनों या हफ्तों के लिए बंद करना पड़ता है। बिहार और असम जैसे ग्रामीण क्षेत्रों में विद्यालय अक्सर बाढ़ से विस्थापित हो जाते हैं, जिससे छात्रों की पढ़ाई में लंबा अंतराल आ जाता है और ड्रॉपआउट दर बढ़ जाती है। स्थिति इतनी गंभीर है कि 163 देशों में भारत यूनिसेफ के चिल्ड्रन क्लाइमेट रिस्क इंडेक्स में 26वें स्थान पर आता है, जो जलवायु परिवर्तन के प्रति उसकी संवेदनशीलता को दर्शाता है।
अफ्रीका में भी उच्च तापमान और कमजोर स्कूल संरचना के कारण प्रति वर्ष लगभग 1% शिक्षा का नुकसान होता है। अत्यधिक मौसम परिस्थितियों के कारण स्कूल छोड़ने वाले छात्रों की संख्या बढ़ रही है, और विद्यालय इन स्थितियों से निपटने में असमर्थ हैं।
विद्यालयों को आपदाओं का सामना करने और उनसे उबरने में सक्षम बनाने के लिए आपदा प्रबंधन कार्यक्रमों को लागू करने की आवश्यकता है। इसके लिए निम्नलिखित कदम उठाए जा सकते हैं:
प्राकृतिक आपदाओं और आपात स्थितियों की योजना बनाना प्रत्येक शैक्षणिक संस्थान के लिए अनिवार्य होना चाहिए, चाहे वह किसी भी आकार या स्थान पर हो। हर संभावित स्थिति के लिए पहले से योजना बनाना संभव नहीं है, लेकिन तैयारी करना जीवन बचाने के लिए आवश्यक है।
हवामान बदल वेगाने होत आहे आणि पुर, उष्णतेच्या लाटा आणि जंगलातील आगी यांसारख्या तीव्र हवामानविषयक घटना अधिक वारंवार व गंभीर होत आहेत. शाळा विशेषतः या बदलांसाठी असुरक्षित आहेत, कारण त्या अद्याप पुरेशा सक्षम आणि सुसज्ज नाहीत. युनेस्कोच्या अहवालानुसार, दुष्काळ आणि वाळवंटीकरणामुळे दरवर्षी सुमारे २५ कोटी लोक प्रभावित होतात आणि लाखो मुलांना शिक्षणापासून वंचित रहावे लागते. त्यामुळे आता आपत्ती-प्रतिकारक शाळा उभारणे हा पर्याय नसून शिक्षणाच्या सातत्यासाठी एक आवश्यक बाब झाली आहे.
जागतिक स्तरावर हवामान बदलामुळे शाळांवर आणि शिक्षण व्यवस्थेवर परिणाम होत आहे. ग्लोबल एज्युकेशन मॉनिटरिंग रिपोर्ट (GEM) नुसार, निम्न व मध्यम उत्पन्न असलेल्या देशांवर या समस्यांचा सर्वाधिक परिणाम होत आहे. शाळा तात्पुरत्या किंवा दीर्घकाळासाठी बंद राहिल्यास, गळतीचा दर वाढतो आणि शिक्षणाच्या गुणवत्तेत घट होते. शाळांची इमारती उद्ध्वस्त होतात, परिणामी विद्यार्थी आणि शिक्षकांच्या जीवितास धोका निर्माण होतो.
जगभरातील काही उदाहरणे:
१. आपत्ती-प्रतिरोधक पायाभूत सुविधा
✔️ पूर-प्रवण भागात शाळा उंचवट्यावर बांधल्या जाव्यात.
✔️ चक्रीवादळ आणि वादळप्रवण भागात मजबूत छप्पर आणि भिंती बांधल्या जाव्यात.
✔️ जंगलातील आगींच्या धोक्यापासून बचाव करण्यासाठी आगीला प्रतिरोधक साहित्य वापरले जावे.
✔️ शाळांमध्ये पावसाचे पाणी साठवण व्यवस्था आणि सौरऊर्जा प्रणाली असाव्यात.
२. आपत्कालीन तयारी व प्रशिक्षण
✔️ भूकंप, आग, आणि पुर यांसाठी नियमित सराव प्रशिक्षण घेतले जावे.
✔️ शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांना प्राथमिक उपचार आणि आपत्ती व्यवस्थापन प्रशिक्षण दिले जावे.
✔️ प्रत्येक शाळेत सुरक्षित क्षेत्रे आणि स्पष्टित बचाव मार्ग निश्चित असावेत.
३. लवकर इशारा आणि संप्रेषण प्रणाली
✔️ शाळांना स्थानिक आणि राष्ट्रीय आपत्ती इशारा प्रणालींशी जोडले जावे.
✔️ सार्वजनिक उद्घोषणा प्रणाली, एसएमएस अलर्ट आणि मोबाईल अॅप्सद्वारे विद्यार्थ्यांना आणि पालकांना वेळेवर माहिती द्यावी.
✔️ प्रत्येक शाळेत आपत्ती प्रतिसाद संघ असावा जो शिक्षक, विद्यार्थी आणि पालकांशी समन्वय साधू शकेल.
४. शिक्षणाचा सातत्य राखणे
✔️ आपत्तीग्रस्त भागात तात्पुरत्या शाळा (तंबू किंवा सामुदायिक केंद्रे) उभाराव्यात.
✔️ ऑनलाइन शिक्षणाला प्राधान्य द्यावे, जेणेकरून शाळा बंद असतानाही विद्यार्थ्यांचे शिक्षण सुरू राहील.
✔️ सरकारने विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक साहित्य उपलब्ध करून द्यावे.
५. सुरक्षित पाणी आणि स्वच्छता सुविधा
✔️ शाळांमध्ये स्वच्छ पिण्याच्या पाण्याची आणि स्वच्छतागृहांची सोय असावी.
✔️ पूर आणि अन्य आपत्ती नंतर संसर्गजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी स्वच्छता कार्यक्रम हाती घ्यावेत.
प्राकृतिक आपत्ती आणि आणीबाणीच्या परिस्थितींसाठी नियोजन करणे हे प्रत्येक शैक्षणिक संस्थेसाठी अनिवार्य आहे, मग ती मोठी असो किंवा छोटी. प्रत्येक आपत्तीचे अचूक भाकीत करणे शक्य नसले तरी पूर्वतयारी केल्यास अनेक जीव वाचवणे शक्य आहे. त्यामुळे शाळा सक्षम बनविणे आणि आपत्ती व्यवस्थापनाची कार्यपद्धती राबविणे ही आजच्या काळाची आवश्यकता आहे.
હવામાન પરિવર્તન ઝડપી ગતિએ થઈ રહ્યું છે, અને પૂર, ગરમીની તરંગો અને જંગલની આગ જેવી તીવ્ર હવામાન સંબંધિત ઘટનાઓ વારંવાર અને ગંભીર બની રહી છે. શાળાઓ માટે આ એક મોટી ચિંતાની બાબત છે, કારણ કે ઘણી શાળાઓ હજી પણ પૂરતી તૈયાર નથી. યુનેસ્કો અનુસાર, દર વર્ષે ૨૫ કરોડ લોકો દુષ્કાળ અને રણપ્રદેશીકરણ (desertification)થી પ્રભાવિત થાય છે, અને લાખો બાળકો શિક્ષણથી વંચિત રહી જાય છે. તેથી, આપત્તિ-પ્રતિકારક શાળાઓ બનાવવી હવે વૈકલ્પિક વિકલ્પ નહીં, પરંતુ જરૂરીયાત બની ગઈ છે.
જાગતિક સ્તરે, હવામાન પરિવર્તન શાળાઓ અને શિક્ષણ વ્યવસ્થાને ખૂબ અસર કરે છે. ગ્લોબલ એજ્યુકેશન મોનીટરીંગ રિપોર્ટ (GEM) અનુસાર, નીચા અને મધ્યમ આવકવાળા દેશો પર આ અસર વધુ જોવા મળે છે. જો શાળાઓ લાંબા ગાળાના બંધ રહે, તો વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા ઘટી જાય છે અને શિક્ષણની ગુણવત્તા પર પણ અસર થાય છે. શાળાઓની ઈમારતો નુકસાન પામે છે, જે વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકોના જીવન માટે જોખમકારક છે.
વિશ્વવ્યાપી ઉદાહરણો:
૧. આપત્તિ-પ્રતિકારક પાયાભૂત સુવિધાઓ
✔️ પૂર-પ્રવણ વિસ્તારોમાં શાળાઓ ઊંચા મેદાન પર બનાવવી.
✔️ વાવાઝોડા અને તોફાનપ્રવણ વિસ્તારો માટે મજબૂત છાપર અને દિવાલો બનાવવી.
✔️ આગથી સુરક્ષિત સામગ્રીઓનો ઉપયોગ કરવો.
✔️ શાળાઓમાં વરસાદી પાણીનો સંગ્રહ અને સોલાર પાવર સિસ્ટમ લગાવવી.
૨. આપત્તિ માટેની તૈયારી અને તાલીમ
✔️ ભૂકંપ, આગ અને પૂર માટે નિયમિત તાલીમ લેવવી.
✔️ શિક્ષકો અને વિદ્યાર્થીઓ માટે ફર્સ્ટ-એઈડ અને બચાવ તાલીમ.
✔️ શાળાઓમાં સલામત સ્થળો અને બચાવના રસ્તાઓ નિર્ધારિત કરવાં.
૩. વ્હેલી ચેતવણી અને સંચાર વ્યવસ્થા
✔️ શાળાઓને સ્થાનિક અને રાષ્ટ્રીય આપત્તિ ચેતવણી સિસ્ટમ સાથે જોડવી.
✔️ જાહેર અનાઉન્સમેન્ટ સિસ્ટમ, SMS એલર્ટ અને મોબાઈલ એપ્લિકેશન દ્વારા સમયસર જાણ કરી શકાય.
✔️ શાળાઓમાં એક આપત્તિ પ્રતિસાદ ટીમ બનાવવી.
૪. શિક્ષણને સતત ચાલુ રાખવા માટેના પગલાં
✔️ પૂર અથવા અન્ય આપત્તિઓ માટે તાત્કાલિક શાળાઓ (ટેમ્પરરી શૈક્ષણિક કેન્દ્રો) ઊભી કરવી.
✔️ ઓનલાઇન શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવું.
✔️ સરકાર વિદ્યાર્થીઓને ફ્રી શૈક્ષણિક સામગ્રી પૂરી પાડે.
૫. સલામત પાણી અને સફાઈ સુવિધાઓ
✔️ શાળાઓમાં પીવાના પાણી અને શૌચાલયોની સુવિધા ઉપલબ્ધ કરવી.
✔️ આપત્તિ પછી રોગચાળાના જોખમોને ઘટાડવા માટે સફાઈ અને આરોગ્ય કાર્યક્રમો હાથ ધરવા.
આપત્તિ અને હવામાન પરિવર્તન માટે તૈયારી કરવી એ દરેક શાળા માટે અનિવાર્ય બની ગયું છે. આપણે આપત્તિઓની આગાહી કરી શકતા નથી, પણ યોગ્ય તૈયારી દ્વારા અનેક જાનહાનિ રોકી શકીશું. તેથી, હવે શાળાઓને હવામાન-પ્રતિકારક બનાવવા અને આપત્તિ વ્યવસ્થાપન સિસ્ટમને સુદૃઢ કરવા માટે પગલાં ભરવાની જરૂર છે.
హవామాన మార్పు వేగంగా కొనసాగుతోంది, దీని వల్ల వరదలు, భయంకరమైన వేడిగాలులు, అడవుల అగ్నిపాతం వంటి తీవ్రమైన వాతావరణ పరిస్థితులు తరచుగా మరియు తీవ్రమైనవిగా మారుతున్నాయి. పాఠశాలలు ఈ మార్పులకు అత్యంత ప్రభావితమయ్యే ప్రాంతాల్లో ఒకటిగా మారాయి, ఎందుకంటే అవి ఈ సమస్యలను ఎదుర్కొనేందుకు తగిన రీతిలో సిద్ధంగా లేవు. యునెస్కో నివేదిక ప్రకారం, ప్రతి సంవత్సరం దాదాపు 250 మిలియన్ల మంది వాతావరణ సంబంధిత సమస్యల వల్ల ప్రభావితమవుతున్నారు, మరియు లక్షల మంది పిల్లలు పాఠశాలకు వెళ్లలేకపోతున్నారు. ఈ పరిస్థితిలో, ప్రతిరోధక పాఠశాలలు నిర్మించడం ఒక ఐచ్ఛికం కాదు, అనివార్యమైన అవసరంగా మారింది.
గ్లోబల్ ఎడ్యుకేషన్ మానిటరింగ్ రిపోర్ట్ (GEM) ప్రకారం, తక్కువ మరియు మద్య ఆదాయ దేశాలు ఈ సమస్యలను ఎక్కువగా ఎదుర్కొంటున్నాయి. పాఠశాలలు తాత్కాలికంగా మూతబడటం వల్ల పిల్లలు చదువు మానేయడం, విద్యా ప్రమాణాలు తగ్గిపోవడం, భవనాల విధ్వంసం, విద్యార్థులు మరియు బోధకులకు ప్రాణహాని కలిగే ప్రమాదం ఉంది.
ప్రపంచవ్యాప్త ఉదాహరణలు:
1. విపత్తు-ప్రతిరోధక భవనాలు
✔️ వరదల బారిన పడే ప్రాంతాల్లో పాఠశాలలను ఎత్తైన ప్రదేశాల్లో నిర్మించాలి.
✔️ తుఫాను మరియు చక్రవాత ప్రాంతాల్లో బలమైన గోడలు, గట్టి మూతాకప్పులు ఉండేలా చూడాలి.
✔️ అగ్ని ప్రమాదాల ప్రబలమైన ప్రాంతాల్లో అగ్నికి నిరోధక పదార్థాలను ఉపయోగించి పాఠశాలలను నిర్మించాలి.
✔️ వర్షపు నీటిని నిల్వ చేసుకునే విధంగా మరియు పాఠశాలలు విద్యుత్ అవసరాలను తీర్చుకునేలా సోలార్ ప్యానెల్లు ఏర్పాటు చేయాలి.
2. అత్యవసర ప్రణాళిక మరియు శిక్షణ
✔️ భూకంపాలు, అగ్నిప్రమాదాలు, వరదల కోసం ప్రాక్టీస్ డ్రిల్స్ నిర్వహించాలి.
✔️ ఉపాధ్యాయులు, విద్యార్థులు ప్రథమ చికిత్స (First Aid), అత్యవసర నిష్క్రమణ మార్గాలు తెలుసుకోవాలి.
✔️ ప్రతి పాఠశాలలో సురక్షిత ప్రాంతాలు (Safe Zones) ఉండాలి.
3. ముందస్తు హెచ్చరిక మరియు సమాచార వ్యవస్థలు
✔️ ప్రతి పాఠశాల జాతీయ మరియు ప్రాదేశిక విపత్తు హెచ్చరిక వ్యవస్థలతో అనుసంధానించబడాలి.
✔️ SMS, మొబైల్ అప్లికేషన్లు, మరియు ప్రసార వ్యవస్థలు ఉపయోగించి హెచ్చరికలు అందించాలి.
✔️ పాఠశాలలో విపత్తు ప్రతిస్పందన బృందం ఉండాలి, ఇది ఉపాధ్యాయులు, విద్యార్థులు, తల్లిదండ్రులతో సమన్వయం చేసుకుంటుంది.
4. విద్య కొనసాగించేందుకు చర్యలు
✔️ విపత్తు సమయంలో తాత్కాలిక పాఠశాలలు (టెంట్లు, కమ్యూనిటీ సెంటర్లు) ఏర్పాటు చేయాలి.
✔️ విద్యార్థులు ఆన్లైన్ ద్వారా చదువును కొనసాగించేలా చూడాలి.
✔️ ప్రభుత్వం విద్యార్థులకు విద్యా పాఠ్యపుస్తకాలు, డిజిటల్ లెసన్స్ అందించాలి.
5. భద్రమైన నీటి మరియు పారిశుద్ధ్య వసతులు
✔️ విద్యార్థులకు శుద్ధమైన తాగునీరు మరియు శుభ్రత వసతులు కల్పించాలి.
✔️ జలజనిత వ్యాధులను నివారించేందుకు విద్యార్థులకు అవగాహన కల్పించాలి.
ప్రతీ విద్యాసంస్థ విపత్తు నిర్వహణ ప్రణాళిక సిద్ధం చేసుకోవడం అత్యవసరం. విపత్తులు ఎప్పుడు సంభవిస్తాయో చెప్పలేం, కానీ ముందుగా తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం వల్ల విద్యార్థుల ప్రాణాలను రక్షించుకోవచ్చు. పాఠశాలలు భవిష్యత్తులో మరింత ప్రతిరోధకత కలిగి ఉండేలా ప్రణాళికలు రూపొందించడం, విద్యను నిరవధికంగా కొనసాగించేందుకు సరైన చర్యలు తీసుకోవడం తప్పనిసరి.
ಜಾಗತಿಕ ಹವಾಮಾನ ಮಾರ್ಪಾಡು ವೇಗವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತಿದೆ, ಇದರಿಂದ ಪ್ರವಾಹ, ತೀವ್ರ ಉಷ್ಣತೆ, ಅರಣ್ಯಾಗ್ನಿ ಮುಂತಾದ ಹವಾಮಾನ ಸಂಬಂಧಿತ ವಿಪತ್ತುಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿವೆ. ಶಾಲೆಗಳು ಈ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಅತಿಯಾಗಿ ಅಪಾಯಕ್ಕೀಡಾಗುವ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಸಮರ್ಪಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಥವಾ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳಿಲ್ಲದೆ ಈ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಯುನೆಸ್ಕೋ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ 250 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಹವಾಮಾನ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಮಕ್ಕಳು ಪಾಠಶಾಲೆಗೆ ಹಾಜರಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಶಾಲೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಒಂದು ಆಯ್ಕೆ ಅಲ್ಲ, ಅದು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿದೆ.
ಜಾಗತಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಾನಿಟರಿಂಗ್ ವರದಿ (GEM) ಪ್ರಕಾರ, ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಆದಾಯದ ದೇಶಗಳು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಎದುರಿಸುತ್ತವೆ. ಶಾಲೆಗಳ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಡುವಿಕೆ, ಮಕ್ಕಳ ಓದು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳ್ಳುವುದು, ಕಟ್ಟಡಗಳ ಹಾನಿ, ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಜೀವ ಅಪಾಯ ಉಂಟಾಗುವುದು ಪ್ರಮುಖ ತೊಂದರೆಗಳಾಗಿವೆ.
ಜಾಗತಿಕ ಉದಾಹರಣೆಗಳು:
1. ವಿಪತ್ತು-ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಕಟ್ಟಡಗಳು
✔️ ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು.
✔️ ಚಂಡಮಾರುತದ ಪ್ರಭಾವಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಲಿಷ್ಠ ಗೋಡೆಗಳು, ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿ ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು.
✔️ ಅಗ್ನಿ ಅಪಾಯದ ಜಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ನಿರೋಧಕ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು.
✔️ ಮಳೆ ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅನುಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕು.
2. ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಾಗಿ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಣಾಳಿಕೆ
✔️ ಭೂಕಂಪ, ಪ್ರವಾಹ, ಅಗ್ನಿ ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ತುರ್ತು ಅಭ್ಯಾಸ (Drill) ನಡೆಸಬೇಕು.
✔️ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಕರು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ (First Aid) ತಿಳಿದಿರಬೇಕು.
✔️ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯವಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ "ಸುರಕ್ಷಿತ ವಲಯ" (Safe Zones) ಇರಬೇಕು.
3. ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ
✔️ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವಿಪತ್ತು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಬೇಕು.
✔️ SMS, ಆಪ್, ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಮಾಹಿತಿ ಹಂಚಬೇಕು.
✔️ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ತಂಡ ರಚಿಸಿ, ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಪೋಷಕರು, ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಶಾಲೆಯ ನಡುವಿನ ಸಂವಹನ ಸುಗಮಗೊಳಿಸಬೇಕು.
4. ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಂದುವರಿಸಲು ಕ್ರಮಗಳು
✔️ ತುರ್ತು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಶಾಲೆಗಳು (Telts, Community Centers) ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕು.
✔️ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಠ್ಯಕ್ರಮ, ದೂರಶಿಕ್ಷಣ ಆಯ್ಕೆ ನೀಡಬೇಕು.
✔️ ಸರಕಾರ ನಮೂದು ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳು, ಆನ್ಲೈನ್ ಪಾಠಗಳು ನೀಡಬೇಕು.
5. ಸುರಕ್ಷಿತ ನೀರು ಮತ್ತು ಪಾರಿಸರಿಕ ಶುದ್ಧತೆ
✔️ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶುದ್ಧ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು, ಶೌಚಾಲಯ ಮತ್ತು ಸ್ವಚ್ಚತೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಒದಗಿಸಬೇಕು.
✔️ ಜಲಜನಿತ ರೋಗಗಳ ತಡೆಗೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಬೇಕು.
ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶಾಲೆಯೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಯೋಜನೆ ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ನಾವು ವಿಪತ್ತುಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ ಅನೇಕ ಜೀವಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಬಹುದು. ವಿಪತ್ತು-ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಶಾಲೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವು ಮಕ್ಕಳ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತಗೊಳಿಸಲು ಅತ್ಯಗತ್ಯ.
Meghna is a highly motivated and experienced freelance content creator with a Master's degree in History and ongoing studies in International Relations from Amity University, Noida. Her commitment lies in making valuable contributions to discussions surrounding climate change and other challenging social concerns. With a strong background in research and writing, Meghna is adept at conducting research, synthesizing information, and creating compelling content that informs, educates, and engages her readers. She has contributed to several academic journals in the past, and her writing reflects a deep understanding of complex social problems and their potential solutions. Meghna's expertise in writing and research, combined with her strong work ethic and attention to detail, make her an asset to any organization or individual looking to create high-quality content that resonates with their target audience. In summary, Meghna is a talented and committed freelance content creator who bring
A CSR Initiative of
Designed and Executed by
Implemented by
Technology is a useful servant, but a dangerous master, it was rightly said. Electronic devices have grown into an inevitable part of our daily lives.
Leave A Comment