The Maha Kumbh Mela, estimated to have 400 million participants, is taking place in Prayagraj is planned to be the largest gathering of people in the world, from January 13 to February 26, 2025.
Realizing the environmental risks this gathering postures, different measures are being adopted to cater towards the welfare of the environment.
'One Plate, One Bag' Campaign
An important step in this direction is the ‘One Plate, One Bag’ campaign launched by Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS). The aim is to completely ban the usage of disposables and replace them with reusable ones placed in cloth bags that are given to attendees. So far, around 70,000 bags are being provided from six centers. In the rest of the country plates and glasses made of steel have been collected, up to two million for use at the event.
Sustainable Waste Management
It is essential to keep maintaining the sanctity of the Ganga River. The authorities have set up sustainable waste management practices to avoid pollution under the National Clean Ganga Mission. This includes creating zones that are free of plastic and using the unwasteable type of plastic that is better for the environment within the zones along with raising awareness among the pilgrims.
Transportation and lodgings of the festival will utilize app-based electric cars for the event to further limit the carbon footprint.
Eco-Friendly Transportation and Accommodations To cut down on the carbon footprint of the event, there will be app-based electric vehicles for mobility within the festival. Luxury tents, inhospitable to carbon and equipped with green amenities, are being set up for comfortable but carbon-free lodging for visitors. Green Initiatives for Devotees
In a rare sangam of old customs and care for nature, people coming to the Maha Kumbh will get sandalwood and rudraksha plants along with the special prasad from the famous Bade Hanuman temple. This effort asks those involved to help with saving the environment by planting these young trees
महाकुंभ मेला, जिसमें लगभग 400 मिलियन प्रतिभागियों के शामिल होने का अनुमान है, प्रयागराज में 13 जनवरी से 26 फरवरी 2025 तक आयोजित होने वाला है। इसे विश्व का सबसे बड़ा जनसमूह माना जा रहा है। इस मेले से उत्पन्न पर्यावरणीय चुनौतियों को ध्यान में रखते हुए, पर्यावरण की भलाई के लिए विभिन्न उपाय अपनाए जा रहे हैं।
इस दिशा में एक महत्वपूर्ण कदम राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ (RSS) द्वारा शुरू किया गया ‘एक थाली, एक बैग’ अभियान है। इसका उद्देश्य डिस्पोजेबल वस्तुओं का उपयोग पूरी तरह समाप्त कर उनकी जगह पुन: उपयोग होने वाली वस्तुएं प्रदान करना है, जो कपड़े के बैग में उपस्थित लोगों को दी जाएंगी। अब तक, लगभग 70,000 बैग छह केंद्रों से प्रदान किए जा रहे हैं। देशभर में स्टील की दो मिलियन थालियां और गिलास भी एकत्र किए गए हैं, जो मेले में उपयोग किए जाएंगे।
गंगा नदी की पवित्रता बनाए रखना अत्यंत आवश्यक है। राष्ट्रीय स्वच्छ गंगा मिशन के तहत प्रदूषण से बचने के लिए स्थायी कचरा प्रबंधन पद्धतियां लागू की गई हैं। इनमें प्लास्टिक मुक्त क्षेत्र बनाए गए हैं और पर्यावरण के लिए बेहतर अनवेस्टेबल प्लास्टिक का उपयोग किया जा रहा है। इसके साथ ही तीर्थयात्रियों को जागरूक करने के प्रयास किए जा रहे हैं।
कार्बन उत्सर्जन को कम करने के लिए, मेले में एप-आधारित इलेक्ट्रिक वाहन यात्रियों के आवागमन के लिए उपलब्ध कराए जाएंगे। पर्यावरण के अनुकूल सुविधाओं से युक्त लक्जरी टेंट, जो कार्बन-मुक्त होंगे, आगंतुकों के आरामदायक आवास के लिए स्थापित किए जा रहे हैं।
प्राचीन परंपराओं और प्रकृति के प्रति देखभाल के अद्वितीय मेल में, महाकुंभ में आने वाले श्रद्धालुओं को विशेष प्रसाद के साथ चंदन और रुद्राक्ष के पौधे प्रदान किए जाएंगे। यह प्रयास पर्यावरण बचाने के उद्देश्य से लोगों को इन पौधों को लगाने के लिए प्रेरित करता है।
महाकुंभ मेला, ज्यामध्ये सुमारे 400 दशलक्ष लोक सहभागी होतील असा अंदाज आहे, 13 जानेवारी ते 26 फेब्रुवारी 2025 दरम्यान प्रयागराज येथे होणार आहे. हा मेळा जगातील सर्वात मोठा लोकसमूह मानला जात आहे. या मेळ्यामुळे निर्माण होणाऱ्या पर्यावरणीय आव्हानांचा विचार करून, पर्यावरणाच्या कल्याणासाठी विविध उपाययोजना राबवण्यात येत आहेत.
મહાકુંભ મેળો, જેમાં લગભગ 400 મિલિયન લોકોએ ભાગ લેશે એવું અનુમાન છે, 13 જાન્યુઆરીથી 26 ફેબ્રુઆરી 2025 દરમિયાન પ્રયાગરાજમાં યોજાનાર છે. આ મેળાને વિશ્વનો સૌથી મોટો માનવજમાવરો માનવામાં આવે છે. આ મેળાની પર્યાવરણ પર અસર ટાળવા માટે, પર્યાવરણની ભલાઈ માટે વિવિધ પગલાં લેવામાં આવી રહ્યાં છે.
આ દિશામાં રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (RSS) દ્વારા શરૂ કરાયેલા ‘એક થાળી, એક બેગ’ અભિયાન એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આ અભિયાનનો ઉદ્દેશ ડિસ્પોઝેબલ વસ્તુઓના ઉપયોગ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂકી, તેના બદલે ફરીથી ઉપયોગ કરી શકાય તેવા વસ્ત્રોની બેગમાં રાખેલી વસ્તુઓ પ્રદાન કરવાનો છે. અત્યાર સુધીમાં, લગભગ 70,000 બેગ છ કેન્દ્રોમાંથી વિતરિત કરવામાં આવી છે. દેશમાં કુલ બે મિલિયન સ્ટીલની થાળીઓ અને ગ્લાસ એકત્રિત કરવામાં આવ્યા છે, જે મેળામાં ઉપયોગ માટે ઉપલબ્ધ થશે.
ગંગા નદીની પવિત્રતા જાળવી રાખવી અત્યંત આવશ્યક છે. રાષ્ટ્રીય સ્વચ્છ ગંગા મિશન હેઠળ પ્રદૂષણ ટાળવા માટે ટકાઉ કચરાનું સંચાલન અમલમાં લાવવામાં આવ્યું છે. પ્લાસ્ટિકમુક્ત ઝોન બનાવવામાં આવ્યા છે અને પર્યાવરણ માટે હાનિકારક ન બને તેવી અનવેસ્ટેબલ પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ કરી ભાવિકોને જાગૃત કરવા માટે પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યાં છે.
મેળાના કાર્બન ફૂટપ્રિન્ટ ઘટાડવા માટે, એપ આધારિત ઇલેક્ટ્રિક વાહનો ભાવિકોના ગમન માટે ઉપલબ્ધ કરાશે. હરીભરી સુવિધાઓ સાથે સજ્જ, કાર્બનમુક્ત લક્ઝરી તંબુઓ પણ મુલાકાતીઓ માટે આરામદાયક નિવાસ માટે તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યા છે.
પરંપરાગત રીતોને પર્યાવરણપ્રેમ સાથે જોડતા ખાસ પ્રયાસ હેઠળ, મહાકુંભ મેળામાં આવનાર ભાવિકોને વિશેષ પ્રસાદ સાથે ચંદન અને રુદ્રાક્ષના છોડ આપવામાં આવશે. આ પ્રયાસ ભાવિકોને આ વૃક્ષો વાવવા પ્રોત્સાહિત કરે છે અને પર્યાવરણ બચાવવાના કાર્યમાં સહભાગી થવા આમંત્રણ આપે છે.
మహాకుంభ్ మేళా, సుమారు 400 మిలియన్ల మంది పాల్గొంటారని అంచనా వేయబడింది, 2025 జనవరి 13 నుంచి ఫిబ్రవరి 26 వరకు ప్రయాగ్రాజ్లో జరగనుంది. ఇది ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద మానవ సమూహం అని భావిస్తున్నారు. ఈ మేళాతో వచ్చే పర్యావరణ సమస్యలను దృష్టిలో ఉంచుకుని, పర్యావరణం శ్రేయస్సు కోసం వివిధ చర్యలు తీసుకుంటున్నారు.
ఈ దిశగా, రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ (RSS) ప్రారంభించిన ‘ఒక తలంపు, ఒక సంచి’ ప్రచారం ముఖ్యమైన అడుగు. దీని లక్ష్యం, ఉపయోగించిన తర్వాత పారేసే వస్తువులను పూర్తిగా నిషేధించి, వాటి స్థానంలో మళ్లీ ఉపయోగించగలిగే వస్తువులను అందించడమే. ఈ వస్తువులను బట్ట సంచుల్లో పెట్టి పాల్గొనే వారికి పంపిణీ చేస్తారు. ఇప్పటివరకు, ఆరు కేంద్రాల ద్వారా సుమారు 70,000 సంచులు అందజేశారు. దేశవ్యాప్తంగా 20 లక్షల స్టీల్ ప్లేట్లు మరియు గ్లాసులు సేకరించబడినవి, ఇవి మేళాలో ఉపయోగించబడతాయి.
గంగా నదీ పవిత్రతను కాపాడడం అత్యవసరం. జాతీయ స్వచ్ఛ గంగా మిషన్ కింద కాలుష్యాన్ని నివారించేందుకు సుస్థిర వ్యర్థ నిర్వహణ విధానాలు అమలు చేస్తున్నారు. ఇందులో ప్లాస్టిక్ రహిత జోన్లను ఏర్పాటు చేయడం మరియు పర్యావరణానికి హానికరం కాని ప్లాస్టిక్ను ఉపయోగించడం, యాత్రికులకు అవగాహన కల్పించడం మొదలైనవి ఉన్నాయి.
ఈ మేళాలో కార్బన్ ఉద్గారాలను తగ్గించేందుకు, యాత్రికుల కోసం ఆప్ ఆధారిత ఎలక్ట్రిక్ వాహనాలను అందిస్తున్నారు. పచ్చదనానికి అనుకూలమైన సౌకర్యాలతో కూడిన లగ్జరీ టెంట్లు ఏర్పాటు చేసి, సందర్శకులకు సౌకర్యవంతమైన వసతిని అందిస్తున్నారు.
ఆచార సంప్రదాయాలకు పర్యావరణ పరిరక్షణ కలిసిన విశిష్ట చర్యగా, మహాకుంభ్ మేళాలో వచ్చే భక్తులకు ప్రసాదంతో పాటు గంధం మరియు రుద్రాక్ష మొక్కలు అందిస్తారు. ఈ ప్రయత్నం భక్తులను ఈ చెట్లను నాటాలని ప్రోత్సహిస్తుంది మరియు పర్యావరణాన్ని రక్షించడానికి వారి సహకారాన్ని కోరుతుంది.
ಪ್ರಯಾಗರಾಜ್ನಲ್ಲಿ 2025 ಜನವರಿ 13ರಿಂದ ಫೆಬ್ರವರಿ 26ರವರೆಗೆ ನಡೆಯಲಿರುವ ಮಹಾಕುಂಭ ಮೇಳ, ಸುಮಾರು 400 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಭಾಗವಹಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಾವೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಜನಸಮೂಹವಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮಾವೇಶದಿಂದ ಸಂಭವಿಸಬಹುದಾದ ಪರಿಸರ ಸಂಬಂಧಿತ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಪರಿಸರದ ಕ್ಷೇಮಕ್ಕಾಗಿ ವಿವಿಧ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.
ಈ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿರುವ ‘ಒಂದು ತಟ್ಟೆ, ಒಂದು ಚೀಲ’ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ (RSS) ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಇದರ ಉದ್ದೇಶ, ಬಳಸಿದ ಬಳಿಕ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಬಹುದಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಷೇಧಿಸಿ, ಬದಲಾಗಿ ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು. ಈ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಟ್ಟೆಯ ಚೀಲಗಳಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು, ಭಾಗವಹಿಸುವವರಿಗೆ ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈವರೆಗೆ, ಆರು ಕೇಂದ್ರಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು 70,000 ಚೀಲಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇಶದಾದ್ಯಂತ 20 ಲಕ್ಷ ಸ್ಟೀಲ್ ತಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಗಾಜುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಈ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಪವಿತ್ರತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶುದ್ಧ ಗಂಗಾ ಮಿಷನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಲುಷಿತತೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಶಾಶ್ವತ ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮುಕ್ತ ವಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ರೀತಿಯ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.
ಮೇಳದ ಕಾರ್ಬನ್ ಪದಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಆಪ್ ಆಧಾರಿತ ವಿದ್ಯುತ್ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಯಾತ್ರಿಕರ ಸಂಚಲನೆಯಿಗಾಗಿ ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಸಿರು ಅನುಕೂಲತೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಕಾರ್ಬನ್ ಮುಕ್ತ ಲಕ್ಸುರಿ ತಂಬುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಆರಾಮದಾಯಕ ವಾಸತಿಗಾಗಿ ಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.
ಆಚಾರ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಸಮನ್ವಯದ ಅಪರೂಪದ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ, ಮಹಾಕುಂಭಕ್ಕೆ ಬರುವ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಪ್ರಸಾದದೊಂದಿಗೆ ಚಂದನ ಮತ್ತು ರುದ್ರಾಕ್ಷದ ಗಿಡಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನ, ಭಕ್ತರನ್ನು ಈ ಗಿಡಗಳನ್ನು ನೆಡಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಹಭಾಗಿತ್ವವನ್ನು ಕೇಳುತ್ತದೆ.
A CSR Initiative of
Designed and Executed by
Implemented by
Technology is a useful servant, but a dangerous master, it was rightly said. Electronic devices have grown into an inevitable part of our daily lives.
